Σε μείζον πολιτικό, εθνικό αλλά και θρησκευτικό ζήτημα εξελίχθηκε το θέμα της φιλοξενίας της ομάδας φοιτητών του αρχιτέκτονα και καθηγητή μεσαιωνικής ιστορίας αρχιτεκτονικής και αποκατάστασης μνημείων στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Αναστάσιου Τάντση, με στόχο να εκπονήσουν στα πλαίσια της μεταπτυχιακής τους εργασίας, μελέτη αποκατάστασης του Κουρσούμ τζαμί.

Ρεπορτάζ: Μάρκος Πετρόπουλος

Το χορό των διαμαρτυριών άνοιξε ο δημοτικός σύμβουλος Δημήτρης Κάπρης ο οποίος κατά την ομιλία του ανέφερε ότι του προκαλεί έκπληξη το γιατί ανέκυψε το θέμα της μελέτης και κατ’ επέκταση αναστήλωσης του μνημείου “τη στιγμή που το σύνολο των συνδημοτών μας είναι χριστιανοί”. “Απ’ όποια πλευρά και αν το συζητήσουμε το θέμα” συνέχισε, “αναρωτιέμαι ποια συμφέροντα εξυπηρετεί η ανακατασκευή ενός Οθωμανικού Τζαμιού στην Βυζαντινή και Ορθόδοξη Καστοριά, που δεν υπάρχουν Μουσουλμάνοι πολίτες. Από θρησκευτικής, εθνικής και ιστορικής πλευράς, δεν συντρέχει λόγος ανακατασκευής. Ακόμα και οι πολιτιστικοί λόγοι που επικαλούνται δεν μπορούν να σταθούν τη στιγμή που στην πόλη μας υπάρχουν Βυζαντινά, εθνικά και Ορθόδοξα μνημεία με σπουδαία αξία”. Ο κ. Κάπρης υποστήριξε ότι δεν είναι αποδεκτή από την κοινωνία της Καστοριάς μια τέτοια ενέργεια, και χαρακτήρισε το θέμα επικίνδυνο σε μια επικίνδυνη περίοδο. Κλείνοντας ζήτησε από τον δήμαρχο προσφωνώντας τον με νόημα “εν Χριστώ αδελφό Ανέστη” να αποσύρει το συγκεκριμένο θέμα και να μην ξανατεθεί ποτέ στο δημοτικό συμβούλιο.

Από την πλευρά του,  ο Δημοτικός Σύμβουλος Καστοριάς και πρόεδρος της ΔΕΥΑΚ, Ζαχαρίας Παύλου, εξέφρασε την απορία γιατί οι φοιτητές απ’ όλα τα κτίρια της πόλης επέλεξαν αυτό και

Στην αντίπερα όχθη ο Δημοτικός Σύμβουλος Καστοριάς, Γιάννης Τόμος, αναρωτήθηκε τι υποκινεί αυτές τις αντιδράσεις (ευαισθησία, εθνικισμός όπως ανέφερε), και υποστήριξε ότι η Καστοριά πρέπει να ανάγει τη διαπολιτισμικότητα. “Όλοι Χριστιανοί είμαστε, είπε, αλλά όταν μιλάμε για πολιτισμό, μιλάμε για πολιτισμό. Διαχρονικά και διαπολιτισμικά. Και ο Λευκός Πύργος στη Θεσσαλονίκη δεν είναι ελληνικό δημιούργημα, είναι των Ενετών”κατέληξε.

Ο κ. Νίκος Βασιλειάδης, υποστήριξε ότι εάν τελικά αναστηλωθεί το μνημείο, οι Τούρκοι θα πιέσουν να λειτουργήσει ως λατρευτικός χώρος. “Δεν έχουν ούτε ιερό ούτε όσιο (σ.σ. οι Τούρκοι). Εμείς θα τους δώσουμε και το έρεισμα;” αναρωτήθηκε. “Δεν πρέπει να μπλεχτούν μεταπτυχιακά. Ας το κάνουμε μόνοι μας, αν έχουμε τα κότσια, αλλιώς ας μην το αγγίξουμε καν”, είπε κλείνοντας και δήλωσε πως η παράταξή του θα το καταψηφίσει.

Ο αντιδήμαρχος πολιτισμού Λεωνίδας Παπαδημητρίου, εμφανώς έκπληκτος από την εξέλιξη της συζήτησης και αφού υποστήριξε ότι βρίσκεται σε άμεση επαφή με τον Μητροπολίτη Καστοριάς Σεραφείμ, επεσήμανε σε κάθε τόνο ότι το κτίσμα θα αποκατασταθεί με στόχο να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για πολιτιστικούς σκοπούς και επ’ ουδενί θρησκευτικούς. Παράλληλα, υποστήριξε πως όλα αυτά που λέγονται δίνουν πεδίο δράσης στην κ. Καραγιαννίδου και όσους είναι πίσω από αυτή. “θα σας πω κάτι ωμά” είπε κλείνοντας: “Εγώ παλεύω να το κάνω πολιτιστικό κέντρο. Αν θέλετε να μην γίνει, κάποια στιγμή θα το διεκδικήσουν άλλοι και τότε θα γίνει πάλι τζαμί. Η άλλη λύση ξέρετε ποια είναι; Να το κατεδαφίσουμε”.

Σε έντονο ύφος ήταν και η τοποθέτηση του δημάρχου Καστοριάς Ανέστη Αγγελή, ο οποίος αναγνώρισε τη σοβαρότητα του θέματος, και για το λόγο αυτό ζήτησε οι τοποθετήσεις να γίνονται ελεύθερα αλλά με ιδιαίτερη προσοχή. Ο δήμαρχος τόνισε ότι βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία με τον Μητροπολίτη Καστοριάς, σημείωσε ότι η Αρχή λειτουργεί με γνώμονα την ορθοδοξία και τον Ελληνισμό. Στη συνέχεια ξεκαθάρισε [όπως νωρίτερα και ο κ. Παπαδημητρίου] ότι το μνημείο ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού και άρα στην ελληνική κυβέρνηση. Άρα, όπως είπε, το υπουργείο έχει τη δυνατότητα να κάνει παρεμβάσεις πολιτισμικού χαρακτήρα, στα πλαίσια των αρχών και των κανόνων που διέπουν τη λειτουργία του. “Εγώ θέλω να συγχαρώ τον κ. Παπαδημητρίου, γιατί κατάφερε μια ομάδα φοιτητών να έρθει στην Καστοριά και να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση. Και τώρα ερχόμαστε εδώ και ανοίγουμε τέτοιου είδους θέματα”. “Αυτό το δημοτικό συμβούλιο” σημείωσε κλείνοντας και σε έντονο ύφος, “δεν θα επιτρέψει να αμφισβητηθούν αρχές, αξίες, που διέπουν τις δύο βασικές έννοιες, της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Και όποιος τα προκαλεί αυτά, λυπάμαι πολύ, δεν υπηρετεί το πραγματικό και ουσιαστικό τοπικό και γενικότερο συμφέρον. Ο καθένας είναι υπεύθυνος για τις θέσεις του”.

Η πρόταση για την φιλοξενία “πέρασε” τελικά με 13 έναντι 12 ψήφων. Για την ιστορία να υπενθυμίσουμε πως το Κουρσούμ τζαμί, όπως αναφέρει στο βιβλίο του «η Καστοριά και τα μνημεία της» ο Παντελής Τσαμίσης, είναι έργο του αρχιτέκτονα Σινάν ο οποίος άκμασε τον 16^οαιώνα. Αποτελούσε κατά την εποχή της τουρκοκρατίας  το καθεδρικό τέμενος των μουσουλμάνων της Καστοριάς. Την ονομασία του την οφείλει  στο παχύς στρώμα μολύβδου με το οποίο ήταν καλυμμένος ο θόλος του. Τον μόλυβδο τον αφαίρεσαν και τον πούλησαν οι Τούρκοι το  1923.

Δείτε τις δηλώσεις του αντιδήμαρχου πολιτισμού Λεωνίδα Παπαδημητρίου και του καθηγητή Αναστάσιου Τάντση κατά την επίσκεψή τους στις 21 Δεκεμβρίου στο Τζαμί.