Χιόνι, κάστανα, σκι, τζάκι. Η Καστοριά είναι ένας από τους κορυφαίους χειμερινούς προορισμούς που προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες – κυρίως – για το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον της λίμνης.

Βρίσκεται στο δυτικό άκρο της Δυτικής Μακεδονίας. Είναι χτισμένη πάνω σε χερσόνησο της ομώνυμης λίμνης, ανάμεσα στα βουνά Βίτσι και Γράμμο. Περιβάλλεται από τη λίμνη της και συνδέεται με την ξηρά μέσω μιας ευρύτερης λωρίδας γης από επιχωματώσεις, δίνοντας την εντύπωση νησιού. Η πόλη είναι χτισμένη σε υψόμετρο 630 μέτρων.Στην μακραίωνη ιστορία της, γνώρισε πολιορκίες και κατακτήσεις από Βουλγάρους, Νορμανδούς και Τούρκους, διατηρώντας όμως μέχρι σήμερα ένα σημαντικό αριθμό βυζαντινών εκκλησιών, κειμηλίων και αρχοντικών.

Μοναδικής αισθητικής η λίμνη

Η λίμνη της Καστοριάς υπολογίζεται ότι σχηματίστηκε πριν από 10.000.000 περίπου χρόνια). Για λίγες μέρες, σχεδόν κάθε χειμώνα, η λίμνη παγώνει, δίνοντας μια τελείως διαφορετική όψη στο τοπίο. Αποτελεί επίσης ένα πολύ σημαντικό φυσικό οικοσύστημα με ποικίλους και σπάνιους επιμέρους οικότοπους, που υποστηρίζουν μεγάλη βιοποικιλότητα, στην οποία περιλαμβάνονται πολλά σπάνια και απειλούμενα είδη.Άλλωστε, εκτός από τον ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό ειδών πουλιών που φιλοξενεί, είναι η μοναδική φυσική λίμνη της Ελλάδας, στην οποία εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικής έκτασης παρόχθια δάση υδρόφιλων δέντρων. Είναι μάλιστα ένας  από τους σπανιότερους οικότοπους της Ευρώπης. Η λίμνη της Καστοριάς έχει χαρακτηριστεί ως τόπος ιδιαίτερου κάλλους από το Υπουργείο Πολιτισμού (1974) και έχει προταθεί για ένταξη στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο “Φύση 2000″ καταχωρημένη με τον κωδικό GR 1320001. Σε όλη την έκτασή της απαγορεύεται το κυνήγι και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία την έχει συμπεριλάβει στον κατάλογο των Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά της Ελλάδας.

Ο δράκος της Καστοριάς

Πριν από πολλούς αιώνες η μεγάλη σπηλιά που βρίσκεται πριν από το μοναστήρι της Μαυριώτισσας ήταν χρυσορυχείο που τη φύλαγε άγρυπνα ένας δράκος που ανέπνεε και έβγαζε από το στόμα του φλόγες και δηλητηριώδης ατμούς. Το τέρας μετά από μάχη, όπως αναφέρει στην επίσημη ιστοσελίδα του ο Δήμος Καστοριάς, κτυπήθηκε και επέπλεε νεκρό στα νερά της λίμνης. Κατόπιν, με αναμμένους δαυλούς, άνθρωποι, προχώρησαν στη σπηλιά όπου κάποια στιγμή οι δαυλοί έσβησαν λόγω έλλειψης οξυγόνου στο βάθος του σπηλαίου. Τότε ακούστηκε μια φωνή να λέει: “εκείνος που θα σκύψει και θα πάρει μια χούφτα λάσπης που πατάει θα μετανιώσει, αλλά και εκείνος που δεν θα πάρει πάλι θα μετανιώσει”. Ορισμένοι τόλμησαν να πάρουν λάσπη από το σπήλαιο και βγαίνοντας έξω στο φως του ήλιου είδαν με έκπληξη πως κρατούσαν υγρή χρυσόσκονη.

Σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από την Καστοριά, στη βόρεια πλευρά της χερσονήσου, κοντά στο παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου, της Μονής Παναγίας Μαυριώτισσας, διαπιστώθηκε για πρώτη φορά το 1954 η ύπαρξη εισόδου (η είσοδος έχει διανοιχτεί και διαμορφωθεί. Κοντά στην είσοδο υπάρχουν ελάχιστα λείψανα ασκηταριού με ένα σταυρό λαξευμένο στους βράχους) του σπηλαίου του Δράκου σε απόσταση 15μ. Από τον παραλίμνιο περιφερειακό δρόμο.

Το σπήλαιο είναι διανοιγμένο μεταξύ στρωμάτων Μεσο-Ανωτέρου Λιασικού Ασβεστόλιθου της Πελαγονικής ζώνης. Μετά από εξερεύνηση αποκαλύφθηκε ότι στο εσωτερικό υπάρχουν επτά υπόγειες λίμνες με ποικίλες διαστάσεις και βάθη. Η μεγαλύτερη έχει βάθος 20μ. και πλάτος 5 μ. Υπάρχουν ακόμη δέκα αίθουσες διαφόρων διατάσεων και μορφών και πέντε διάδρομοι «συράγγων».

Μουσείο

Βρίσκεται στην περιοχή Ξενία (πλατεία Δεξαμενής) και λειτουργεί από το 1989. Στο μόνιμο μουσειακό χώρο του, φιλοξενεί περίπου 40 εικόνες από 50 περίπου βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες της Καστοριάς, από τον 12ο έως και τον 16ο αιώνα.

Βίτσι

Το Βίτσι, βρίσκεται δυτικά της Φλώρινας και έχει πυκνά δάση οξιάς απίστευτης ομορφιάς.

Κορέστεια

Τα Κορέστεια θυμίζουν κινηματογραφικό σκηνικό – ήταν επιλογή του Θόδωρου Αγγελόπουλου για να γυρίσει σκηνές από «Το μετέωρο βήμα του πελαργού» και του Παντελή Βούλγαρη για την «Ψυχή Βαθιά». Ο παλιός οικισμός έχει εγκαταλειφτεί πριν από πολλά χρόνια. Βουλιάζοντας στην απόλυτη σιγή, ακούμε τους τριγμούς από την κατάρρευση των τοίχων των άδειων σπιτιών, που δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος της μάζας του χιονιού. Εγκατάλειψη και μοναξιά, τοπίο ναρκωμένο. Μέσα σε αυτή την εκκωφαντική σιωπή συνειδητοποιείς την «άλλη» Ελλάδα, που δεν την έχει αγγίξει το ραβδί της τουριστικής ευωχίας. Τα σπίτια, που χρονολογούνται από τις αρχές του περασμένου αιώνα, είναι χτισμένα με πλίνθους, πηλό και λάσπη.

Μόνο στη θεμελίωσή τους χρησιμοποιήθηκε λιθοδομή, στην οποία στηρίζονταν οι πλίνθοι για να γίνει στέρεο το κτίσμα. Τα τούβλα που χρησιμοποιήθηκαν για την οικοδόμησή τους είναι ανεπίχριστα, άψητα, ωμά. Αποτελούνται από λάσπη και άχυρα που χύθηκαν σε απλό καλούπι, που ξεράθηκε στον ήλιο. Οι στέγες σκεπάζονταν με ξύλα, καλάμια και κεραμίδια. Φτιαγμένα από λάσπη και πηλό, ταυτόχρονα ταπεινά και εντυπωσιακά, έχουν ένα χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα και ξεπροβάλλουν πίσω από τις καρυδιές. Όλα τα κτίσματα κοιτάζουν προς μία κατεύθυνση, την ευεργετική δηλαδή νότια πλευρά. Δεν υπάρχει κανένα άνοιγμα στη βορινή πίσω όψη. (Όπως φαίνεται, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική στηρίζει τα θεμέλιά της στη λαϊκή αρχιτεκτονική). Τα σπίτια της «λάσπης» χτίζονταν μέχρι το 1940· μετά τον Εμφύλιο η περιοχή ρήμαξε. Οι κάτοικοι σκόρπισαν σε Αυστραλία, Καναδά και Αμερική.

Κωπηλασία – Σκι

Θεωρείται σαν ένα από τα πιο σημαντικά αθλήματα στην πόλη, με πανελλήνια απήχηση. Ο Ναυτικός Όμιλος καστοριάς αναδείχθηκε πολλές φορές πρωταθλητής στην Ελλάδα. Στη λίμνη της Καστοριάς πραγματοποιούνται Πανελλήνιοι και Διεθνείς αγώνες κωπηλασίας. Εκτός όμως από τον οργανωμένο στίβο κωπηλασίας, λειτουργεί και οργανωμένο τμήμα ιστιοπλοϊας. Ακόμη, αν διαθέτετε μικρό ιστιοφόρο, μπορείτε να κάνετε ιστιοπλοϊα στα νερά της λίμνης και να ανακαλύψετε την Καστοριά μέσα από τη λίμνη της.

Αν κάνετε σκι, σας δίνεται η ευκαιρία από τον Νοέμβριο έως τον Μάρτιο να γνωρίσετε το νέο Χιονοδρομικό Κέντρο του Συλλόγου Χιονοδρομίας Καστοριάς στο Βίτσι, σε μικρή απόσταση από την πόλη και σε υψόμετρο 1800 μ.