Στις 24 Απριλίου, οι Σέρβοι κλήθηκαν να προσέλθουν στις κάλπες μόλις δύο χρόνια μετά τις προηγούμενες κοινοβουλευτικές εκλογές. Όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενο άρθρο, η συχνότητα με την οποία γίνονται εκλογές στη Σερβία είναι αρκετά μεγάλη. Αυτή τη φορά συνέπεσαν με τις τοπικές. Επομένως, ο πρωθυπουργός είχε την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει τη δική του υποψηφιότητα και τον προσωποπαγή τρόπο διακυβέρνησής του για να ενισχύσει το κόμμα του σε τοπικό επίπεδο.

Η εκτίμηση των αναλυτών ήταν πως το εκλογικό αποτέλεσμα θα επιβεβαίωνε απλώς τον κοινοβουλευτικό συσχετισμό ισχύος και πρωτίστως θα εδραίωνε τον πρωθυπουργό Vucic. Ωστόσο, μετά το βράδυ της 24ης Απριλίου, φαίνεται πως αυτό είναι μόνο ένα τμήμα της ευρύτερης εικόνας. Στη συνέχεια του άρθρου, επιδιώκεται να απεικονιστεί το νέο πολιτικό σκηνικό της χώρας, οι νέοι συσχετισμοί ισχύος, καθώς και ποια θα είναι η επόμενη μέρα.

Σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα, η νέα Βουλή αποτελείται από επτά κόμματα. Το κόμμα του πρωθυπουργού (SNS) έλαβε το 48,2% των ψήφων έναντι του 49,3% που συγκέντρωσε πριν δύο χρόνια. Αν και η πτώση είναι μικρή, η είσοδος τριών νέων κομμάτων στο κοινοβούλιο του κόστισε 27 έδρες, κάτι το οποίο μετατρέπει τη διαρροή σε ισχυρό πλήγμα.

Δεύτερο κόμμα αναδείχθηκε και αυτή τη φορά το SPS, του Dacic, με τον οποίο συγκυβερνάει ο πρωθυπουργός. Ποσοστιαία, έπεσε από το 13,49% του 2014 σε 10,98%. Μεταφραζόμενο σε έδρες, βρέθηκε να κερδίζει 29, έναντι 33 προ δύο ετών. Με άλλα λόγια, ο κυβερνητικός συνασπισμός έχασε συνολικά 31 έδρες, επί του συνόλου των 250.

Η καινούργια κοινοβουλευτική αντιπολίτευση εκφράζεται μέσα από πέντε κόμματα, τρία εκ των οποίων ανήκουν στην (κεντρο)αριστερά και δύο στην (κεντρο)δεξιά. Δύο εκ των αριστερών, βρισκόταν ήδη στη Βουλή από τις προηγούμενες εκλογές. Αναφερόμαστε στο κόμμα του Bojan Pajtic (DS), το οποίο κέρδισε 16 έδρες, έναντι 21 στην προηγούμενη αναμέτρηση και στη «Συμμαχία για μια Καλύτερη Σερβία». Πρόκειται για τη συμμαχία τριών μικρών κομμάτων της οποίας ηγείται ο πρώην πρωθυπουργός Boris Tadic. Και η συμμαχία έχασε δύο έδρες, πέφτοντας στις 13.

Ως τρίτο κεντροαριστερό κόμμα λογίζεται αυτό του Sasa Radulovic (Κίνημα ‘Φτάνει Πια’ – Dosta je Bilo). Ο Radulovic ήταν υπουργός οικονομικών στην κυβέρνηση του Vucic, όμως παραιτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2014. Το πρόγραμμά του περιελάμβανε δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις καθώς και σχέδια ιδιωτικοποιήσεων και πτωχεύσεων μη υγιών επιχειρήσεων. Αν και επιθυμούσε τη θέσπιση τεσσάρων νόμων για την αναδόμηση της Σερβίας – τον Δεκέμβριο του 2013 – οι εργατικές ενώσεις και τα κόμματα της κυβερνητικής συμμαχίας διαδήλωσαν εναντίον των μέτρων. Ο ίδιος υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση είχε παράσχει περίπου 172,5 εκ. ευρώ για να υποστηρίξει αυτούς που έχασαν τις δουλειές τους λόγω των μεταρρυθμίσεων, ενώ διαμαρτυρήθηκε για την αποτυχία στη μεταρρύθμιση του εργασιακού και στις ιδιωτικοποιήσεις. Υπό αυτές τις συνθήκες, αποφάσισε να παραιτηθεί.

Θέτοντας υποψηφιότητα, αυτοπροσδιορίστηκε ως εκφραστής του κεντρώου ιδεολογικού χώρου. Συνδύασε ιδέες όπως δημόσια δωρεάν υγεία για όλους μαζί με την ανοιχτή αγορά του καπιταλισμού. Τα ζητήματα στα οποία εστίασε είναι η ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης, η διαφάνεια και η καταπολέμηση του νεποτισμού. Με πολύ μικρό προϋπολογισμό για το κόμμα του, προώθησε την εκστρατεία με τη βοήθεια της τεχνολογίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τελικά κατάφερε να συγκεντρώσει το 6,02% των ψήφων που μεταφράστηκε σε 16 έδρες. Θετικά κρίνεται το γεγονός ότι οι υποψήφιοι ήταν νέα πρόσωπα στην πολιτική σκηνή της χώρας. Αναλυτές εκτιμούν ότι το κόμμα του κατάφερε να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στη μεσαία τάξη της Σερβίας η οποία παραμένει προσκολλημένη στην παλιά πολιτική ελίτ.

Η δεύτερη κατηγορία των αντιπολιτευόμενων κομμάτων είναι αυτά που ανήκουν στο ιδεολογικό φάσμα της δεξιάς. Πιο συγκεκριμένα, είναι η συμμαχία DSS-Dveri και το «Σερβικό Ριζοσπαστικό Κόμμα» (SRS) του Vojslav Seselj.

Αν και το πρώτο συγκέντρωσε το οριακό ποσοστό για την είσοδο στη βουλή του 5,03%, κατάφερε να το μεταφράσει σε 13 έδρες. Όμως, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρατηρείται με το κόμμα του Seselj, το οποίο συγκέντρωσε το 8,06% των ψήφων και 22 έδρες. Τα νούμερα αυτά το καθιστούν τρίτο κόμμα και άρα αξιωματική αντιπολίτευση.

Σε αυτό το σημείο, πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο Seselj αφέθηκε από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία τον Νοέμβριο του 2014 για λόγους υγείας.

“Σύμφωνα με τη Sonja Lich, πρόεδρο του Belgrade Fund for Political Excellence, ο Seselj συγκέντρωσε τόσες ψήφους και σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα εξαιτίας της άφεσης/αθώωσής του. Επέστρεψε στο Βελιγράδι θριαμβευτικά, ως κάποιος που κέρδισε τη Χάγη. Και αυτό του έδωσε ισχύ.”

Η προεκλογική του ρητορική συνδύαζε εθνικισμό, θεωρίες συνωμοσίας και ρωσόφιλο συναίσθημα. Εκτιμάται πως η κύρια δεξαμενή των ψηφοφόρων του προέρχεται από το κόμμα του Vucic: άνθρωποι που απογοητεύηκαν από την όχι και τόσο ριζοσπαστική στάση του πρωθυπουργού, ο οποίος επιθυμεί πιο στενούς δεσμούς με τις Βρυξέλλες παρά με τη Μόσχα.

Από την άλλη πλευρά, ένας εθνικισμός τέτοιου τύπου θα μπορούσε να ευνοήσει τον Vucic, εφόσον το αντιστρέψει επικοινωνιακά και προσπαθήσει να δείξει ότι αυτός εκφράζει τη μόνη βιώσιμη εναλλακτική που τάσσεται υπέρ της ΕΕ.

Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση άλλαξε άρδην το πολιτικό σκηνικό. Ενώ έως τώρα δεν υπήρχε ουσιαστική αντιπολίτευση, πλέον το σκηνικό γίνεται πιο σύνθετο. Φυσικά, το ποσοστό του κόμματος του Vucic (48,2%) είναι αξιοζήλευτο από πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες, γεγονός που το μετατρέπει σε μια μεγάλη νίκη για τον ίδιο. Το μείγμα πολιτικής που ακολούθησε ήταν να πείσει αφενός τους εθνικόφρονες ότι τα συμφέροντα της Σερβίας θα προστατευθούν, αφετέρου τους Ευρωπαίους ότι εκείνος είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για να οδηγήσει τη χώρα του εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ωστόσο, αν λάβει κανείς υπόψη την ανισομερή προβολή που είχαν τα κόμματα από τα ΜΜΕ, καθώς και την ισχνή χρηματοδότησή τους, το κόμμα του Radulovic (Κίνημα «Φτάνει Πια» – DJB) μπορεί να θεωρηθεί ο μεγάλος νικητής. Πλέον έχει το περιθώριο να χτίσει την εικόνα μιας σοβαρής εναλλακτικής για τους ψηφοφόρους που ζητούν διαφάνεια και πλουραλισμό αλλά έχουν απογοητευτεί από παλαιότερους πολιτικούς που έχουν αναλάβει θέσεις ευθύνης (π.χ. Tadic – πρώην πρωθυπουργός). Ενδιαφέρον παραμένει το ενδεχόμενο συνεργασίας μεταξύ αυτών των δύο κομμάτων.

Τέλος, κατά τη γνώμη του γράφοντος, ο μεγαλύτερος χαμένος από αυτή την αναμέτρηση είναι ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Τάχθηκε υπέρ των πρόωρων εκλογών ώστε να αυξήσει τη λαϊκή του νομιμοποίηση και να προχωρήσει πιο άνετα σε μια σειρά επίπονων μεταρρυθμίσεων που θα προκαλούσαν αντιδράσεις από τον σερβικό λαό. Ωστόσο, όπως φάνηκε παραπάνω, το εκλογικό σύστημα της Σερβίας λειτούργησε καθαρά υπέρ της αντιπολίτευσης. Πλέον, η κυβερνητική συμμαχία έχει να αντιμετωπίσει πέντε αντιπολιτευόμενα κόμματα με 31 έδρες λιγότερες. Ταυτόχρονα, η αντιπολίτευση βρίσκεται και από τις δύο πλευρές του ιδεολογικού φάσματος: τόσο από τα δεξιά, όσο και από τα αριστερά της κυβέρνησης.

Το μόνο σίγουρο μετά από αυτές τις εκλογές είναι πως η αντιπροσωπευτικότητα ευνόησε τον πλουραλισμό και την πολυφωνία, άρα και τον κοινοβουλευτικό έλεγχο της κυβέρνησης. Πέραν τούτου, εντός του 2017 θα γίνουν οι προεδρικές εκλογές. Το μεσοδιάστημα είναι μια καλή ευκαιρία για την αντιπολίτευση να σταθεί με επιχειρήματα απέναντι στον μέχρι πρότινος άτρωτο Vucic.

Πηγή: huffingtonpost.gr

  Βαλκάνια, εκλογές, εκλογές στην Σερβία, Ευρώπη, Σερβία