Άρθρο του Ιατρού Τσακάλη Αργύριου

Ο σακχαρώδης διαβήτης (γνωστός και ως ζάχαρο) είναι μια μεταβολική πάθηση η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και από διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, των λιπιδίων και των πρωτεϊνών.
Προκαλείται όταν ο οργανισμός δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη ή, πιο συχνά, όταν υπάρχει αντίσταση του οργανισμού στη δράση της ινσουλίνης και παράλληλα ο οργανισμός δεν παράγει ικανή ποσότητα από την ορμόνη αυτή.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι διαβήτη. Οι πιο κοινοί είναι τρεις:
α) Ο Διαβήτης τύπου 2. Είναι η συνηθέστερη μορφή (ποσοστό περίπου 90% των διαβητικών πάσχουν από τύπο 2) και εμφανίζεται συνήθως στη μέση ηλικία και τους ηλικιωμένους (χωρίς να αποκλείεται να εμφανιστεί και σε νεαρότερους ανθρώπους). Παίζει ρόλο στην εμφάνιση του η κληρονομικότητα και είναι στενά συνδεδεμένος με την παχυσαρκία, την υπέρταση, την υψηλή χοληστερίνη και το σύγχρονο τρόπο ζωής και διατροφής που χαρακτηρίζεται από μη υγιεινή διατροφή και έλλειψη άσκησης.
Συνήθως για την αντιμετώπισή του  οι ασθενείς χρειάζονται χάπια και μετά από χρόνια συχνά προστίθεται στην αγωγή τους η ινσουλίνη.
β) Ο Διαβήτης τύπου 1, με ποσοστό 5-8% του συνόλου των διαβητικών, ο οποίος πολύ συνηθέστερα εμφανίζεται στους νέους ανθρώπους, παρά στους μεσήλικες (το 60% των περιστατικών τύπου 1 εμφανίζεται σε ηλικία <18 ετών). Παίζουν ρόλο  τα γονίδια στην εμφάνισή του. Σε αυτούς τους ασθενείς επειδή το πάγκρεας τους (όργανο που παράγει φυσιολογικά την ινσουλίνη) δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη, πρέπει να χορηγείται εφ’όρου ζωής ινσουλίνη.
γ) Ο Διαβήτης της Κύησης. Εμφανίζεται σε 5-9% των κυήσεων, παίζουν ρόλο στην εμφάνιση του τόσο η κληρονομικότητα όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες (παχυσαρκία, δυτικού τύπου διατροφή, έλλειψη άσκησης κ.α), και η μη καλή ρύθμιση του σακχάρου προκαλεί προβλήματα-επιπλοκές κατά τον τοκετό τόσο στη μητέρα όσο και στο νεογνό. Σημαντική για τη θεραπεία του είναι η κατάλληλη διατροφή και κάποιες φορές χορηγείται και ινσουλίνη.
Αυτές οι 3 μορφές αντιπροσωπεύουν το 98-99% όλων των διαβητικών.

Ο διαβήτης έχει λάβει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας. Οι διαβητικοί υπολογίζονται σε πάνω από 400 εκατομμύρια παγκοσμίως, και οι προβλέψεις μιλούν για αριθμό 600 εκατομμυρίων μέχρι το 2040.Στην Ελλάδα οι διαβητικοί υπολογίζονται στο ένα εκατομμύριο, πολλοί εκ των οποίων δε γνωρίζουν ότι πάσχουν από τη νόσο.
Στα αρχικά στάδια, το ζάχαρο δεν εμφανίζει συμπτώματα. Συχνά έτσι οι ασθενείς εφησυχάζονται, θεωρώντας ότι έχουν λίγο ανεβασμένο ζάχαρο, ότι θα θεραπευτεί αν δεν τρώνε γλυκά και ψωμί, ότι είναι παροδικό κλπ. Όλα αυτά είναι εσφαλμένες αντιλήψεις. Το ζάχαρο είναι μία ισόβια κατάσταση και αν μείνει αρρύθμιστο συσχετίζεται με σοβαρές βλάβες-επιπλοκές που προσβάλλουν πολλά όργανα του οργανισμού, όπως:
α) η καρδιά (8 στους 10 θανάτους σε διαβητικούς είναι λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων όπως το έμφραγμα και το εγκεφαλικό),
β)τα  νεφρά (το ζάχαρο είναι το κύριο αίτιο νεφρικής ανεπάρκειας και αιμοκάθαρσης),
γ) τα μάτια (ο διαβήτης είναι το κύριο αίτιο τύφλωσης στους ενήλικες),
δ) τα νεύρα (το ζάχαρο είναι το πρώτο αίτιο μη τραυματικών ακρωτηριασμών των ποδιών-δακτύλων)
ε) στυτική δυσλειτουργία, λοιμώξεις του δέρματος και άλλες επιπλοκές..

Καθίσταται λοιπόν αναγκαίο να γίνει έγκαιρα η διάγνωση του διαβήτη. Η διάγνωση γίνεται με 3 τρόπους. Ο πιο απλός είναι με μια απλή εξέταση αίματος στην οποία μετράμε τη γλυκόζη αίματος (τιμή σακχάρου) το πρωί νηστικοί. Στο Διαβήτη η τιμή είναι μεγαλύτερη ή ίση από 126 mg.
Ο δεύτερος τρόπος είναι με θετική δοκιμασία ανοχής γλυκόζης (λήψη από το στόμα 75 γραμμαρίων γλυκόζης και μέτρηση τιμής σακχάρου στις 2 ώρες. Τιμή πάνω από 200 mg θέτει τη διάγνωση. Με τους δύο παραπάνω τρόπους χρειάζεται να ξανακάνουμε δεύτερο δείγμα εντός ολίγων ημερών, και να είναι θετικό, για να μπει η διάγνωση.
Τέλος, η διάγνωση μπαίνει κατευθείαν αν σε τυχαία μέτρηση σακχάρου βρούμε πάνω από 200 mg και ταυτόχρονα ο ασθενής εμφανίζει κάποιο από τα συμπτώματα της τριάδας (πολυουρία, πολυδιψία, απώλεια βάρους).
Η παρακολούθηση των τιμών σακχάρου γίνεται με το σακχαρόμετρο που δίνεται από το γιατρό στον ασθενή και με μία εξέταση αίματος , που κάνει ανά 3-4 μήνες ο ασθενής που λέγεται μέτρηση γλυκοζιωμένης αιμοσφαιρίνης.

Ο διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος που χρειάζεται εφ όρου ζωής θεραπεία. Υπάρχουν διάφορες θεραπείες, εξατομικευμένες στις ανάγκες του κάθε ατόμου, που θα τον βοηθήσουν να έχει το σάκχαρο ρυθμισμένο, και έτσι να ζήσει μία φυσιολογική ζωή. Την τελευταία δεκαετία έχουν ανακαλυφθεί νέα, αποτελεσματικότατα φάρμακα με πολλαπλά ωφέλη για τον ασθενή, όχι μόνο στη ρύθμιση του σακχάρου αλλά και στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, μείωση των ποσοστών εμφραγμάτων, εγκεφαλικών, της πίεσης και παράλληλα τα φάρμακα αυτά βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των διαβητικών ασθενών.
Ο Προδιαβήτης είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από πιο υψηλές από τις φυσιολογικές τιμές σακχάρου (φυσιολογικές τιμές νηστικός είναι έως 99 mg). Στον Προδιαβήτη έχουμε τιμές νηστικός από 100 έως 125 mg ή 2 ώρες μετά από την καμπύλη τιμές μεταξύ 140 και 199 mg (ενώ στο Διαβήτη πιο ψηλές όπως προαναφέρθηκε). Τα άτομα αυτά έχουν αυξημένο κίνδυνο να γίνουν διαβητικά αν δεν αλλάξουν ριζικά τον τρόπο ζωής τους, μειώνοντας τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του διαβήτη. Υπάρχουν τροποποιήσιμοι παράγοντες που ευθύνονται  για την εμφάνιση του διαβήτη, όπως η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, η έλλειψη σωματικής άσκησης και η μη υγιεινή διατροφή. Αν παρέμβουμε στα άτομα με προδιαβήτη πρώιμα και δυναμικά, μπορούμε να μειώσουμε κατά  πολύ τον κίνδυνο εξέλιξης σε διαβήτη.
Συνοψίζοντας, αναφέρουμε ότι ο διαβήτης είναι μια χρόνια και εξελικτική ασθένεια, που χρήζει πρώιμα της κατάλληλης θεραπείας ούτως ώστε να προληφθούν, όσο είναι δυνατό, οι πολλές επιπλοκές της νόσου. Έτσι καθίσταται σκόπιμη και σημαντική η συχνή επικοινωνία και συνεργασία του διαβητικού ασθενή με τον ειδικό για το διαβήτη γιατρό . Ο γιατρός θα βάλει την κατάλληλη, για τον κάθε ασθενή, θεραπεία, προσαρμοσμένη στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του καθένα, με στόχο την καλύτερη δυνατή ρύθμιση των τιμών του ζαχάρου. Ο απώτερος και τελικός στόχος είναι να προληφθούν οι επιπλοκές του διαβήτη στα διάφορα όργανα και να μπορέσει ο διαβητικός ασθενής να ζήσει μια φυσιολογική ζωή.

Ο Αργύριος Τσακάλης είναι Ιατρός Ειδικός Παθολόγος- Μετεκπαιδευθείς στο Σακχαρώδη Διαβήτη στην Ιταλία.  Διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στη Νεάπολη Κοζάνης.