Τις ρίζες μιας από τις αγαπημένες συνήθειες των ανθρώπων ανά την υφήλιο εντοπίζει το αμερικανικό περιοδικό The Economist, το οποίο σε ρεπορτάζ του αναφέρεται στη δημιουργία του σταυρόλεξου και δημοσιεύει την πρώτη του μορφή και την μετεξέλιξη του.

Οπως αναφέρει στο ρεπορτάζ του ο Economist, η τοποθέτηση λέξεων σε δίκτυα, είναι ένα χόμπι που χρονολογείται εδώ και αιώνες. Το πρώτο παράδειγμα που έγινε γνωστό, είναι το τετράγωνο Sator, ένα λατινικό παλίνδρομο που αποτελείται από τις λέξεις Sator Apero Tenet Opera Rotaw , βρέθηκε χαραγμένο σε έναν τοίχο στη θαμμένη ρωμαϊκή πόλη της Πομπηίας. Παζλ λέξεων διαφόρων ειδών, εμφανίστηκαν στο 19ο αιώνα σε αγγλικά δημοσιεύματα. Αλλά η γένεση του σύγχρονου σταυρόλεξου βρίσκεται στην κυριακάτικη έκδοση του New York World που δημοσιεύθηκε στις 21 Δεκεμβρίου του 1913. Ο Arthur Wynne ένας βιολιστής που έγινε δημοσιογράφος, δημιούργησε ένα παζλ λέξεων , που ονομάζεται ”Διασταύρση Λέξεων” για το ψυχαγωγικό ένθετο του εντύπου. Είναι ο πρόγονος όλων των σύγχρονων σταυρόλεξων , αλλά διαφέρει από αυτά σε αρκετά σημεία . Για παράδειγμα, εμφανίζεται σε σχήμα διαμαντιού και όχι σε τετράγωνο. Σε αντίθεση με πολλά σύγχρονα σταυρόλεξα, δεν περιέχει μαύρα τετράγωνα. Το σύστημα αρίθμησης του είναι επίσης άγνωστο: Αντί για ”2 απέναντι” για παράδειγμα, αναφέρει ενδείξεις χρησιμοποιώντας τους αριθμούς των πρώτου και του τελευταίου τετράγωνου στα οποία πρέπει να γραφτεί η απάντηση. Ετσι, η απάντηση στην ένδειξη ” 2-3 ” δεν είναι γραμμένη μεταξύ τετραγώνων 2 και 3».

Στη συνέχεια, ο Economist αναφέρει πως «η ”σταύρωση λέξεων” του Wynne, αποδείχθηκε πολύ δημοφιλής με τους αναγνώστες και έγινε τακτική εβδομαδιαία προσθήκη. Κάποια στιγμή, μετονομάστηκε σε ”Σταυρόλεξο”, αποτέλεσμα ενός τυπογραφικού λάθους. Αρκετές αμερικανικές εφημερίδες, γρήγορα αντέγραψαν την μέθοδο και τα σταυρόλεξα έγιναν μια εθνική ”τρέλα” στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Η δημοφιλία τους, σύντομα δημιούργησε διαφωνίες σχετικά με τους τρόπους επίδρασης τους: Ηταν η μέθοδος επίλυσης ενός σταυρόλεξου χαλαρωτική και ικανοποιητική, ή μπορεί η αγανάκτηση από την ανικανότητα να το λύσει να έφερνε σύγχυση σε ένα ισορροπημένο μυαλό; Οι London Times, έκαναν ρεπορτάζ για την μανία του σταυρόλεξου στις ΗΠΑ, με τον τίτλο ”Μια σκλαβωμένη Αμερική”».

Παράλληλα, το αμερικανικό περιοδικό αναφέρει πως «τα σταυρόλεξα εξαπλώθηκαν και σε άλλες χώρες την δεκαετία του 1920, και οι Times δημοσίευσαν το δικό τους σταυρόλεξο το 1930. Το αρχικό παζλ του Wynne’s, είναι ένα σύντομο ”καθοριστικό” σταυρόλεξο στο οποίο τα στοιχεία δείχνουν τις απαντήσεις. Στην Βρετανία και τις αποικίες της πάντως, τα κρυπτογραφημένα σταυρόλεξα αποδείχθηκαν πολύ πιο δημοφιλή. Αυτά περιλαμβάνουν στοιχεία τα οποία αναμιγνύουν μια πραγματική διατύπωση με μια κρυπτογραφημένα και βασίζονται πολύ στους αναγραμματισμούς, τα ομώνυμα και άλλες μορφές της γλώσσας. Σύμφωνα με την παράδοση, τα κρυπτογραφημένα σταυρόλεξα τα οποία δημοσιεύονται σε καθημερινές εφημερίδες, γίνονται πιο δύσκολα μέσα στην εβδομάδα. Τώρα υπάρχουν πολλές μεταβολές βασισμένες σε χαρακτηριστικά κουλτούρας και έθνους, με διαφορετικούς τύπους».

Τέλος, ο Economist επισημαίνει πως «η βασική ευτυχία της σταδιακής συμπλήρωσης κενών γραμμάτων σε λέξεις έτσι που η επίλυση ενός στοιχείου κάνει πιο εύκολη την επίλυση του δεύτερου, έχει μείνει κοινή σε όλα τα σταυρόλεξα, από αυτό του Wynner μέχρι σήμερα».

i-efimerida.gr