Χωρίς να υπάρχει σαφής αναφορά σε διαγραφή χρέους, κατατέθηκε νωρίς τα ξημερώματα της Τετάρτης το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, το άρθρο 15 του οποίου καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την προστασία της κύριας κατοικίας από τον πλειστηριασμό.
Στο νομοσχέδιο γίνεται πάντως σαφές πως ο οφειλέτης υποχρεούται καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας του παρόντος νόμου, όπως επίσης και κατά τη διάρκεια της τριετούς περιόδου χάριτος, να επιδεικνύει τη συμπεριφοράσυνεργάσιμου δανειολήπτη.
Ειδικότερα, έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2018 θα έχουν δυνατότητα οι οφειλέτες να υποβάλουν στο δικαστήριο πρόταση εκκαθάρισης, ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση βεβαρημένο ή μη εμπράγματη ασφάλεια ακίνητο, εφόσον στο πρόσωπο του οφειλέτη (αφορά τη μεσαία τάξη που δεν έχει απόλυτη προστασία) πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
1. Το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του.
2. Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά 70% και
3. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας κατά τον χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις 180.000 ευρώ για άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα, δηλαδή για πενταμέλη οικογένεια η αντικειμενική αξία φθάνει έως τις 280.000 ευρώ
4. Οσον αφορά δανειακές οφειλές, ο οφειλέτης να υπήρξε «συνεργάσιμος».
Σε αυτή την περίπτωση το σχέδιο ρύθμισης δεν θα πρέπει να παραβλάπτει τη «συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών», που πρακτικά σημαίνει ότι θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι από την προστασία θα εισπραχθεί ποσό αντίστοιχο αυτού της εκποίησης. «Η συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών θεωρείται ότι παραβλάπτεται αν το σχέδιο ρύθμισης προβλέπει ότι οι πιστωτές θα βρεθούν σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτή στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης», αναφέρεται.
Η εκτίμηση της ποσού που αντιστοιχεί σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης (σ.σ. ο υπολογισμός δηλαδή της εμπορικής αξίας του ακινήτου) θα γίνεται από ειδικό εμπειρογνώμονα, ο οποίος επιλέγεται από το αρμόδιο δικαστήριο εντός 30 ημερών από την κατάθεση της αίτησης από Ειδικό Μητρώο Εμπειρογνωμόνων, το οποίο θα συσταθεί έως 31 Δεκεμβρίου του 2015.
Ο εμπειρογνώμονας οφείλει μέσα σε 30 ημέρες πριν από τη συζήτηση της αίτησης να υποβάλει την εκτίμησή του στο δικαστήριο, ενώ με πράξη της Τράπεζας της Ελλάδος ορίζονται κατευθύνσεις οι οποίες λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της μέγιστης ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη.
Τι θα ισχύσει για όσους είναι κάτω από τα όρια της φτώχειας
Ο οφειλέτης ενυπόθηκου δανείου (ευπαθείς ομάδες) σωρευτικά θα πρέπει να πληρεί τις εξής προϋποθέσεις:
1. Το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα να υπολείπεται ή είναι ίσο των εύλογων δαπανών διαβίωσης.
2. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του να μην υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 ευρώ για τον έγγαμο και κατά 20.000 ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα. Δηλαδή για πενταμέλη οικογένεια η αντικειμενική αξία να φθάνει έως τις 220.000 ευρώ.
3. Ο οφειλέτης που βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων καταβολών όπως αυτές ορίζονται στο σχέδιο ρύθμισης μπορεί μετά την έκδοση της οριστικής απόφασης του Δικαστηρίου να υποβάλει αίτηση στο Ελληνικό Δημόσιο για μερική κάλυψη του ποσού της μηνιαίας καταβολής, το οποίο ορίζει η δικαστική απόφαση. Η συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου δεν μπορεί να υπερβαίνει σε διάρκεια τα τρία έτη. Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου θα καθοριστούν τα κριτήρια προσδιορισμού του ύψους της συνεισφοράς του Δημοσίου και η ελάχιστη συνεισφορά του οφειλέτη.
4. Σε περίπτωση που οι καταβολές του οφειλέτη στους πιστωτές από 1.1.2017 και μέχρι το τέλος της συνεισφοράς του Ελληνικού Δημοσίου υπολείπονται αυτών που ορίστηκαν με την απόφαση του δικαστηρίου, το υπολειπόμενο ποσό εξοφλείται από το Ελληνικό Δημόσιο.
5. Η εξυπηρέτηση της οφειλής γίνεται με επιτόκιο που δεν υπερβαίνει αυτό της ενήμερης οφειλής ή το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο ή, σε περίπτωση καθορισμού σταθερού επιτοκίου, το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου για ανάλογη της ρύθμισης περίοδο.
Για τον προσδιορισμό της περιόδου τοκοχρεολυτικής εξόφλησης της οριζόμενης συνολικής οφειλής λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ύψος της οφειλής και η οικονομική δυνατότητα του οφειλέτη. Η περίοδος πάντως αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 20 έτη εκτός αν η διάρκεια των συμβάσεων δυνάμει των οποίων χορηγήθηκαν οι πιστώσεις στον οφειλέτη ήταν μεγαλύτερη των είκοσι ετών, οπότε ο ειρηνοδίκης μπορεί να προσδιορίσει μεγαλύτερη διάρκεια, η οποία πάντως δεν υπερβαίνει τα 35 έτη.
6. Αν κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης του σχεδίου ρύθμισης ο οφειλέτης πωλήσει την κύρια κατοικία του και το τίμημα υπερβαίνει το ποσό το οποίο θα λάμβαναν οι πιστωτές σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, τότε το ήμισυ της διαφοράς κατανέμεται στους πιστωτές. Σε κάθε περίπτωση, το ποσό το οποίο θα λάβει ο κάθε πιστωτής δεν μπορεί να υπερβαίνει το συνολικό ποσό της οφειλής όπως αποτυπώνεται στη δικαστική απόφαση.
7. Η έναρξη ορίζεται από 1 Ιανουάριου 2016.
Υποχρεώσεις οφειλέτη
Από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης:
1. Ο οφειλέτης υποχρεούται να προβαίνει προς τους πιστωτές του στις μηνιαίες καταβολές.
2. Αναστέλλεται μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης η παραγραφή των απαιτήσεων των πιστωτών που έχουν συμπεριληφθεί στην αίτηση του οφειλέτη.
3. Επέρχεται η λύση της μέχρι τότε ισχύουσας ρύθμισης ή διευκόλυνσης ή τμηματικής καταβολής των οφειλών, οι οποίες κατά την ημερομηνία κατάθεσης της αιτήσεως του οφειλέτη για την υπαγωγή στη διαδικασία του παρόντος νόμου τελούν σε αναστολή διοικητική, δικαστική, ή εκ του νόμου, ή έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση, ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής.
Τι συμβαίνει όταν ο οφειλέτης καθυστερήσει τις δόσεις
Σε περίπτωση που ο οφειλέτης καθυστερεί την καταβολή 3 δόσεων, ο ειρηνοδίκης ή το κατά περίπτωση αρμόδιο δικαστήριο διατάσσει την ανάκληση της προσωρινής διαταγής με την οποία ορίστηκε η καταβολή των δόσεων, ή την ανάκληση κάθε άλλου προληπτικού ή ανασταλτικού μέτρου. Η αίτηση του πιστωτή για την ανάκληση κατατίθεται το αργότερο εντός 4 μηνών από τη δημιουργία του λόγου ανάκλησης. Κάθε κλήτευση πραγματοποιείται προ δέκα ημερών.