Την παραμικρή προσπάθεια να κρύψει την αντιπάθεια, ή καλύτερα, το μίσος της για τη Δήμητρα Λιάνη απαξιοί να καταβάλει η Μαργαρίτα Παπανδρέου στο αυτοβιογραφικό της βιβλίο «Έρωτας και Εξουσία» (εκδ. Πατάκη). Καθώς αναπολεί τα γεγονότα της περιόδου κατά την οποία η εμφάνιση της Λιάνη διέλυσε την οικογένειά της, η Μαργαρίτα φτάνει να αποδώσει στην «αεροσυνοδό» ακόμη και τις δύο αποβολές που είχε η κόρη της, η Σοφία Κατσανέβα:
«Απόσπασμα ημερολογίου 11 Ιουλίου 1987 – Χθες ήταν τα γενέθλια της Σοφίας. Κάναμε πάρτι στη βεράντα με την οικογένεια και λίγους στενούς φίλους. Πέρασε και ο Ανδρέας. Τον κοίταξα σαν να ήταν ένας γνωστός ανεπιθύμητος καλεσμένος. Ήμουν έκπληκτη που ήρθε. Υποθέτω πως αυτό συνέβη λόγω της μεγάλης του αδυναμίας στην κόρη του. Όταν έφυγε αυτός και οι υπόλοιποι καλεσμένοι, εγώ και η Σοφία καθίσαμε για λίγη κουβέντα. Είχε δύο αποβολές. Ο γιατρός λέει πως δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, ούτε με την ίδια ούτε με τον σύζυγό της. Και το πλέον σημαντικό, έχουν κάνει ήδη ένα παιδί. Κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για κάτι ψυχολογικό το οποίο και θα καταλάβαινα σε μία περίοδο οικογενειακής αναταραχής. Αυτή η κατάσταση την είχε επηρεάσει περισσότερο από ό,τι τα αγόρια. Τη ρώτησα αν θα ήθελε να έρθει μαζί μου για ένα εξονυχιστικό τσεκάπ στο επόμενο ταξίδι μου στην Αμερική. Η απάντηση της ήταν ‘ίσως’. Δεν μιλάει πολύ για τον εσωτερικό της κόσμο, τουλάχιστον όχι σε εμένα. Μπορεί αυτό να οφείλεται στη πολυσυζητημένη ένταση στη σχέση μητέρας και κόρης. Ξέρω τι λένε τα βιβλία ψυχολογίας. Η κόρη συναγωνίζεται για την προσοχή του πατέρα. Αν αυτό ισχύει, τότε μόλις η μητέρα αντικατασταθεί, η κόρη γίνεται ανταγωνιστική απέναντι στη νέα γυναίκα. Στην προκειμένη περίπτωση η γυναίκα είναι στην ηλικία της Σοφίας, κάτι που περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Είναι θαρρείς και η αεροσυνοδός την αντικατέστησε όχι μόνο σαν ‘σύζυγο’ αλλά και ως ‘κόρη’. Από τη στιγμή που κατάλαβε πως υπήρχε ένα παρείσακτο άτομο στην οικογένεια, είχε μία αποστολή να επαναφέρει τον μπαμπά στη φωλιά του. Η στρατηγική της ήταν να περνάει όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο μαζί του, εμφανιζόμενη στο γραφείο του για να τον βοηθήσει και να του μιλήσει».

Σεξουαλικός «serial-killer» ο Ανδρέας

Την έκφραση «σειριακός άνδρας» χρησιμοποιεί η Μαργαρίτα Παπανδρέου για να περιγράψει τον άστατο, ερωτομανή χαρακτήρα του πρώην συζύγου της. Παρόλο που η αδυναμία απόδοσης ενός αμερικανικού ιδιωματισμού στα ελληνικά είναι εμφανής, το νόημα παραμένει ευδιάκριτο. Η Μαργαρίτα είχε στο μυαλό της έναν σεξουαλικο «serial killer», έναν άντρα εξαρτημένο από το κυνήγι του έρωτα, κάτι που συνάγεται ξεκάθαρα από τα συμφραζόμενα, όπως φαίνεται από το οικείο απόσπασμα από το «Έρωτας και Εξουσία»:

«Όταν αγόραζα πχ έξι τριαντάφυλλα και τα έβαζα στο δωμάτιό του κι εκείνος δεν αντιδρούσε θετικά, αυτό ήταν υποτιμητικό για μένα» σημειώνει η Μαργαρίτα Παπανδρέου. Και συνεχίζει την εκ βαθέων εξομολόγησή της γράφοντας «χάνω το αίσθημα της αξιοπρέπειας, του εαυτού μου. Είχα αμφιβολίες για το αν θα τον δεχόμουν πίσω στο σπίτι, ένιωθα απόρριψη, επιθυμία, απόγνωση, θυμό και τέλος ελπίδα. Αυτά τα ανάμεικτα συναισθήματα με έκαναν να νιώθω σαν σχιζοφρενής. Ήξερα πως ήταν αδύνατο για τον Ανδρέα να διατηρήσει μια μακρόχρονη σχέση με γυναίκα, οποιαδήποτε γυναίκα. Είναι ‘σειριακός’ άνδρας.

Θέλει να ερωτεύεται διαρκώς, να βιώνει την ερωτική, ρομαντική φάση. Για τους άντρες που έχουν εξειδανικεύσει τις γυναίκες ή αμφιβάλλουν για τις σεξουαλικές τους ικανότητες, που συνδέουν τον ανδρισμό τους με τη σεξουαλική πρόοδο, φαίνεται πως διαρκώς νέες γυναίκες είναι σημαντικές. Μόλις η σχέση ξεθωριάσει, θα ξεκινήσει η αναζήτηση για την επόμενη».

Τα καμώματα της «αεροσυνοδού»

Ένα πρόσωπο που κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο βιβλίο της Μαργαρίτας Παπανδρέου, έστω και εάν η ίδια η συγγραφέας την αποστρέφεται, είναι, φυσικά, η Δήμητρα Λιάνη. «Αναρωτήθηκα» διηγείται η Μαργαρίτα για τις πρώτες ημέρες της γνωριμίας της Μιμής με τον Ανδρέα «εάν είχε προσέξει κανείς τη συμπεριφορά της αεροσυνοδού κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Ήταν προφανές πως εκμεταλλευόταν τη θέση της ως αεροσυνοδός στο κυβερνητικό αεροπλάνο. Εγώ ήμουν εξαντλημένη από το ταξίδι και την πρόσφατη εγχείρηση και είχα πέσει για ύπνο. Η Σου, όμως, μου έδωσε λεπτομερή αναφορά για τα καμώματά της αργότερα, όταν πια η σχέση της με τον Ανδρέα είχε δημοσιοποιηθεί. Μου είπε πως η αεροσυνοδός την πλησίασε, επικεφαλής η Σου τότε της Γραμματείας Ισότητας, ενώ καθόταν στη θέση πίσω μας και την ικέτεψε, την καλόπιασε, την κολάκεψε και στο τέλος έβαλε τα κλάματα, σε μια προσπάθεια να την πείσει πως ήταν σημαντικό να εξασφαλιστούν άλλα οχτώ επεισόδια της τηλεοπτικής της εκπομπής ‘Μισό-Μισό’. Διέλυε την ηρεμία του σπιτιού της, ισχυρίστηκε. Η κρατική τηλεόραση είχε υπογράψει για οχτώ επεισόδια, το πρώτο από τα οποία θα έβγαινε στον αέρα σύντομα -συμπεριλαμβανομένης μιας συνέντευξης με τον Ανδρέα- και ήταν στο στάδιο των διαπραγματεύσεων για άλλα οχτώ. Τα περισσότερα κυβερνητικά κονδύλια δίνονται με αυτό που στα ελληνικά αποκαλείται ‘μέσο’, δηλαδή επιρροή. Οπότε αυτή δεν ήταν μια ασυνήθιστη δραματική σκηνή. Επειδή είμαι αρνητική στην όλη ιδέα του πατροναρίσματος της πολιτικής χάρης, δεν προσεγγίζομαι πια. Η αεροσυνοδός με είχε δοκιμάσει κάποια φορά. Η σιωπή μου ήταν η απάντηση. Η Σου, έχοντας αηδιάσει από τους θεατρινισμούς της, της είπε να θέσει το θέμα στον πρωθυπουργό, που ήταν πιο προσιτός».

Το τελευταίο γράμμα

Η αλληλογραφία είχε διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην διατήρηση της φλόγας κατά την πρώτη φάση του έρωτά ανάμεσα στην Μάργκαρετ και τον Ανδρέα Παπανδρέου. Με κάποιο τρόπο οι επιστολές που αντάλλασσαν παρέμειναν σαν βαρόμετρο της σχέσης τους ως το τέλος. Στην αυτοβιογραφία της η Μαργαρίτα παραθέτει την τελευταία επιστολή που έλαβε από τον Ανδρέα, όταν πλέον εκείνος είχε εγκαταλείψει οριστικά την κοινή τους εστία: «’Είμαι πεπεισμένος’» έγραφε ο Ανδρέας ο οποίος ετοιμαζόταν να ζητήσει διαζύγιο και να συνεχίσει τη ζωή του με την Δήμητρα Λιάνη στο πλευρό του «’ότι θα είναι δυνατόν να διατηρήσουμε μία φιλική ανθρώπινη σχέση, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα παιδιά και κυρίως για τη Σοφία. Επίσης θα έχεις την ευκαιρία να αναπτύξεις πλήρως τους στόχους σου στη δημόσια ζωή, με την προσωπικότητα σου στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων σου. Με την ελπίδα να μπορέσουμε και οι δύο να πετύχουμε συναισθηματική ειρήνη, σου στέλνω τους χαιρετισμούς μου από τη Γερμανία και ελπίζω να βρεθούμε μετά την επιστροφή μου”.

«Μόλις διάβασα το γράμμα του Ανδρέα κατέρρευσα» αποκαλύπτει η Μαργαρίτα, αποτυπώνοντας το μέγεθος της οδύνης που της προκάλεσε η προδοσία του Ανδρέα: «Η μάσκα της αδιαφορίας μου ράγισε. Από κάτω υπάρχει ακόμη ένα στρώμα ελπίδας. Χρειαζόμουν τόνωση του ηθικού μου. Προσπαθώ να βγω από την κατάθλιψη κάνοντας τις συνηθισμένες μου δραστηριότητες, γελώντας όταν πρέπει, πίνοντας με απόλαυση, χορεύοντας κάτω από το φως του φεγγαριού, μιλώντας ακατάπαυστα με την αδελφή μου. Προσπαθώ να μην το πω. Θα το γράψω πρώτα. Αυτό είναι το τέλος. Όχι. Είμαι ακόμη ετοιμοθάνατη. Όταν πεθάνω εντελώς θα περιμένω την ανάσταση. Πρέπει να υπάρξει ανάσταση. Θα υπάρξει ανάσταση».

protothema.gr

  Ανδρέας Παπανδρέου, ΠΑΣΟΚ