Το να κάνουν την αμφιλεγόμενη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας να λειτουργήσει, θα είναι πάντα μία πρόκληση, γράφει σε άρθρο του το Politico, τονίζοντας ότι οι τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες έχουν δημιουργήσει νέες αντιδράσεις.

Ακόμη και πριν από τις επιθέσεις, ηγέτες της ΕΕ προειδοποιούσαν ότι τα βασικά σημεία της συμφωνίας θα είναι δύσκολο να εφαρμοστούν, από την μαζική κινητοποίηση πόρων και ανθρώπων που θα χρειαστεί η Ελλάδα για τις διαδικασίες καταγραφής των εισερχόμενων μεταναστών, μέχρι την αποδοχή ακόμη και ελάχιστου αριθμού μετεγκατάστασης προσφύγων από κάποιες Ευρωπαϊκές χώρες.

Με βάση τη συμφωνία, οι ελληνικές αρχές κρατούν σε κλειστά κέντρα τους πρόσφυγες που εισέρχονται στη χώρα και θα τους στέλνει πίσω στην Τουρκία, με αντάλλαγμα η Ευρώπη θα δεχθεί προς μετεγκατάσταση 72.000 πρόσφυγες από την Τουρκία και θα επιταχύνει την οικονομική βοήθεια προς τη χώρα, για τη φιλοξενία των 2,7 εκατ. προσφύγων. Οι πρόσφυγες που έχουν φθάσει στην Ελλάδα πριν από τη συμφωνία είτε θα επιστραφούν πίσω στις χώρες τους εάν δεν δικαιούνται άσυλο, είτε οι τα αιτήματά τους για άσυλο θα εξετάζονται από τις ελληνικές αρχές.

Ήδη υπάρχουν ενδείξεις ότι η συμφωνία αντιμετωπίζει προβλήματα στην εφαρμογή της. Δύο αξιωματούχοι της ΕΕ είπαν ότι η Τουρκία εφαρμόζει με αργούς ρυθμούς κάποιους από τους όρους της συμφωνίας. Δεν έχει συμφωνήσει σε νέες επιστροφές και δεν προσφέρει πλήρη προστασία στους μη Σύρους πρόσφυγες. Οι αξιωματούχοι επίσης είπαν ότι είναι πολύ νωρίς για να αξιολογηθεί το κατά πόσο η Τουρκία αποτρέπει την μετακίνηση προσφύγων προς τα ελληνικά νησιά.

Σύμφωνα με το Politico υπάρχουν 5 ζητήματα-κλειδιά τα οποία θα καθορίσουν την επιτυχία ή την αποτυχία της συμφωνίας.

1. Θέματα ασφάλειας

Μετά τις επιθέσεις στις Βρυξέλλες, η Πολωνία έκλεισε την πόρτα της για τους πρόσφυγες. Ο πρωθυπουργός της χώρας, Beata Szydło, είπε ότι δεν υπάρχει πιθανότητα να έρθουν πρόσφυγες στη χώρα του και αυτή τη θέση μπορεί να την υιοθετήσουν κι άλλες χώρες.

Διπλωμάτες αναφέρουν ότι κάποιες χώρες ποτέ δεν ήθελαν να συμμετάσχουν στην διαδικασία μετεγκατάστασης και η τρομοκρατία είναι απλά μία δικαιολογία για να μην εφαρμόσουν τις αποφάσεις.

Επίσης η τρομοκρατία μπορεί να λειτουργήσει ως αιτία για αυξημένους ελέγχους για τους πρόσφυγες, γεγονός που αναμένεται να καθυστερήσει ακόμη περισσότερο τη διαδικασία μετεγκατάστασης.

2. Προσφυγικές ροές

Εάν οι προσφυγικές ροές τις επόμενες εβδομάδες συνεχίσουν να είναι αυξημένες τότε η συμφωνία είναι ουσιαστικά νεκρή. Υπάρχει μία αναφορά στην κοινή δήλωση που συνοδεύει τη συμφωνία που αναφέρει ότι η συμφωνία θα διακοπεί εάν ο αριθμός των προσφύγων που θα επιστρέψουν στην Τουρκία ξεπεράσει τους 72.000 και αυτό έγινε για να ασκηθεί πίεση προς την Τουρκία για να κλείσει τα σύνορά της και να μην εισέρχονται πρόσφυγες στην Ελλάδα. Μέχρι το τέλος Απριλίου θα υπάρχουν σαφείς ενδείξεις εάν η συμφωνία έχει κάποια επιρροή στην μείωση των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη. Όπως λένε οι αξιωματούχοι, μόνο τα μηνιαία στοιχεία είναι αξιόπιστα και έτσι στο τέλος Απριλίου θα γνωρίζουν με στοιχεία την πορεία της συμφωνίας. Την  προηγούμενη Πέμπτη, ήταν η πρώτη μέρα που δεν έφθασαν πρόσφυγες στην Ελλάδα, αλλά αυτό σύμφωνα με Έλληνες αξιωματούχους έγινε εξαιτίας του κακού καιρού.

3. Απελευθέρωση της βίζας

Αυτό είναι το βασικό σημείο για τους Τούρκους. Η συμφωνία προβλέπει ότι οι Τούρκοι πολίτες θα μπορούν να ταξιδεύουν στην Ευρώπη χωρίς βίζα, εάν τηρηθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις από την πλευρά της Τουρκίας. Αυτό είναι εύκολο να το λες αλλά δύσκολο να το κάνεις, γράφει το περιοδικό, τονίζοντας ότι η Τουρκία έχει εκπληρώσει τους 37 από τους 72 όρους για την απελευθέρωση της βίζας. Η Τουρκία χρειάστηκε πολλά χρόνια για να εκπληρώσει τους πρώτους 37 όρους και δεν είναι εφικτό να εκπληρωθούν οι υπόλοιποι όροι μέσα σε λίγες εβδομάδες. Σύμφωνα με αναλυτές εάν η Τουρκία δεν λάβει την απελευθέρωση της βίζας, τότε δεν υπάρχει συμφωνία ή η συμφωνία θα καθυστερήσει.

4. Ηράκλειος άθλος η συμφωνία για την Ελλάδα

Περίπου 4.000 άνθρωποι έχουν  κινητοποιηθεί για να διεκπεραιώσουν τους όρους της συμφωνίας και περίπου 2.500 από χώρες της ΕΕ. Οι δικαστικές αρχές θα πρέπει να εξετάζουν ταχύτατα τις αιτήσεις ασύλου. Τα κέντρα πρώτης υποδοχής έχουν μετατραπεί σε κέντρα κράτησης για μετανάστες που πρόκειται να οδηγηθούν πίσω στην Τουρκία. Η Ελλάδα και η Τουρκία θα πρέπει να περάσουν και νόμους ώστε αυτή η διαδικασία να είναι νόμιμη. Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δεν έκανε απλά ένα λογοπαίγνιο όταν μίλησε για Ηράκλειο Άθλο. Η επιστροφή των προσφύγων στην Τουρκία, υποτίθεται ότι θα ξεκινήσει στις 4 Απριλίου. Τις επόμενες εβδομάδες θα φανεί εάν η Ελλάδα θα μπορέσει να ανταποκριθεί ή θα καταρρεύσει από το προσφυγικό βάρος. Κάποιες διαμαρτυρίες έχουν ήδη σημειωθεί σε κέντρα κράτησης, μετά τις 4 Απριλίου θα φανεί εάν λειτουργεί το σύστημα επιστροφής των προσφύγων στην Τουρκία.

5. Νομικές προκλήσεις

Πολλές είναι οι νομικές προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν, συμπεριλαμβανομένου του θέματος της αναγνώρισης της Τουρκίας από την Ελλάδα, ως ασφαλούς χώρας, σημείο κλειδί για την επιστροφή των προσφύγων στη χώρα. Εκπρόσωπος της κομισιόν είπε ότι σύντομα θα υπάρξει νομοθετική παρέμβαση στην Ελλάδα. Κάποιες ανθρωπιστικές οργανώσεις ματαίωσαν κάποιες από τις δραστηριότητές  τους στα ελληνικά νησιά διαμαρτυρόμενοι για το γεγονός ότι τα κέντρα υποδοχής έχουν μετατραπεί σε κέντρα κράτησης.

Εάν η Ελλάδα δεν αλλάξει τους νόμους της και η Τουρκία κωλυσιεργεί στα θέματα της προστασίας των μη Σύρων προσφύγων, οι ειδικοί τονίζουν ότι αυτό θα είναι ακόμη μία ένδειξη ότι η συμφωνία είναι σε κίνδυνο. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναφέρουν ότι το μήνυμα πως όσοι πρόσφυγες φθάνουν στην Ελλάδα θα φυλακίζονται και θα επιστρέφονται στην Τουρκία θα αποθαρρύνει νέες αφίξεις προς την Ελλάδα μέχρι το τέλος Απριλίου.