Ο όρος «Πρώτες Βοήθειες», που παραπέμπει πρωτίστως στην άμεση παρέμβαση και διαχείριση επειγουσών καταστάσεων, απειλητικών για τη σωματική υγεία, φέτος αποτελεί το ειδικό θέμα στο οποίο επικεντρώνεται η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας στις 10 Οκτωβρίου 2016. Τι είναι λοιπόν οι «Πρώτες Βοήθειες στην Ψυχική Υγεία»;

Παρόλο που ο όρος «Ψυχολογικές Πρώτες Βοήθειες» συναντάται νωρίς στη σχετική βιβλιογραφία, χρησιμοποιείται κυρίως μετά το 2000, προκειμένου να περιγράψει την οργανωμένη υποστήριξη σε ψυχικό, σωματικό και κοινωνικό επίπεδο ατόμων που βρίσκονται σε κρίση, όπως η έκθεση σε τραυματικές εμπειρίες και οι ξαφνικές απώλειες. Η απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να συμπεριλάβει αυτήν τη θεματολογία στην Παγκόσμια Ημέρα 2016, δίνει το στίγμα της εποχής, την αναγκαιότητα για ευαισθητοποίηση και ενημέρωση σε έναν κόσμο που κατακλύζεται από γεγονότα κρίσης, όπως φυσικές καταστροφές, επιδημίες, πολέμους, τρομοκρατικές ενέργειες, βία, προσφυγική κρίση, φτώχεια και ανεργία.

Το φετινό θέμα μάς αφορά όλους περισσότερο από κάθε άλλη φορά για δύο λόγους. Οι Ψυχολογικές Πρώτες Βοήθειες δεν απευθύνονται κυρίως σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας, αλλά σε κάθε επαγγελματική ομάδα που έρχεται σε επαφή με γεγονότα κρίσης, σε κάθε έναν από εμάς που θα βρεθούμε σε μια ειδική συνθήκη και θα κληθούμε να υποστηρίξουμε άτομα σε κρίση. Επιπλέον, καθώς το περιεχόμενό τους δεν αφορά σε εξειδικευμένες ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις, η εκπαίδευση στο πεδίο της φετινής καμπάνιας καθίσταται ευκολότερη και η ενεργός συμμετοχή μας περισσότερο εφικτή. Ας ευαισθητοποιήσουμε, λοιπόν, το περιβάλλον μας, ας αναζητήσουμε περισσότερες πληροφορίες, ας απευθυνθούμε στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας της περιοχής μας ζητώντας να μας εκπαιδεύσουν στις Πρώτες Βοήθειες. Και ας αξιοποιήσουμε τα εφόδια της εκπαίδευσής μας, τη διαθεσιμότητα, τη στάση απέναντι στη διαφορετικότητα του άλλου, τις δεξιότητες υποστήριξης, σε κάθε κρίση, όχι μόνο στις μεγάλες και μαζικές, αλλά σε κάθε αίτημα για Πρώτες Βοήθειες, σε αυτά που εκφράζονται και σε αυτά που αφουγκραζόμαστε στο περιβάλλον μας.

Όσο αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων που κινητοποιούμαστε έστω και μόνο μέσα από τα μηνύματα της 10ης Οκτωβρίου, τόσο επιτυγχάνουμε έναν από τους βασικότερους στόχους της προαγωγής της ψυχικής υγείας: να την κάνουμε υπόθεση όλων μας. Γιατί αποτελεί υπόθεση όλων μας. Στη διάρκεια της ζωής μας ένας στους τέσσερις θα βιώσουμε κατάθλιψη, η οποία προβλέπεται στην επόμενη δεκαετία να βρεθεί στην πρώτη θέση των αιτιών που προκαλούν σοβαρές αναπηρίες, ενώ οι ειδικοί κάνουν λόγο για μια παγκόσμια «επιδημία» ψυχικών διαταραχών κατά τα τελευταία χρόνια. Αναλογιζόμενοι ότι η καλύτερη αντιμετώπιση αυτών των διαταραχών, όπως συμβαίνει και στη σωματική υγεία, είναι η πρόληψη και έγκαιρη παρέμβαση, είναι σημαντικό, ειδικά σε μια χώρα χωρίς κουλτούρα πρόληψης στην υγεία, να εστιάσουμε στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού.

Η πρόληψη συμβάλλει τόσο στη διαχείριση του κοινωνικού στίγματος, που αποτρέπει το σύγχρονο άνθρωπο από την άσκηση του κοινωνικού του δικαιώματος να αναζητήσει κατάλληλη θεραπεία, όσο και στην κατάρριψη μιας σειράς «μύθων» και προκαταλήψεων για την ψυχική υγεία, που μετατρέπουν το άτομο με ψυχική διαταραχή από θύμα σε θύτη, αποδίδουν την εκδήλωση των διαταραχών μόνο στα αδύναμα άτομα, ανάγουν τη διαχείρισή τους στον έλεγχο του ανθρώπινου μυαλού ή αντίθετα τις θεωρούν απολύτως καταστροφικές.

Αυτήν την αναγκαιότητα έρχεται να συναντήσει και η φετινή καμπάνια του μεγαλύτερου Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ψυχική υγεία, του Mental Health Europe, με τίτλο «Ο Καθένας από Εμάς Αποτελεί Μέρος της Λύσης. Ας Εξαλείψουμε το Στίγμα στην Ψυχική Υγεία Μαζί». Αυτή την αναγκαιότητα επισημαίνουν στις τελευταίες δεκαετίες και τα ίδια τα άτομα με χρόνιες ψυχικές διαταραχές διατυπώνοντας ότι υπάρχει κάτι που τους δυσκολεύει τη ζωή περισσότερο από τα συμπτώματα της διαταραχής τους: οι συνέπειές της, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται το κοινωνικό στίγμα και η απομόνωση, η απουσία υποστηρικτικών κοινωνικών δικτύων, η αδυναμία υιοθέτησης κοινωνικών ρόλων, η έλλειψη στόχων και ελπίδας για το μέλλον μέσα στο κοινωνικό τους περιβάλλον.

Το σύνθημα ««Ο Καθένας από Εμάς»* θέτει ζητήματα ατομικής αλλά και συλλογικής ευθύνης στη διαχείριση της «ταμπέλας» για τις ψυχικές διαταραχές από όλους μας, τον εκπαιδευτικό, το δημοσιογράφο, τον επαγγελματία ψυχικής υγείας, τον πολίτη. Προϋποθέτει τη συνειδητή στάση μας απέναντι στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και την προαγωγή της αλληλεγγύης. Ο θεσμός «Παγκόσμια Ημέρα» μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία, μια ευκαιρία, τη σύμπραξη μιας ιδιότυπης ανθρώπινης αλυσίδας προς ένα σκοπό, μια πρωτοβουλία να «δούμε, να ακούσουμε, να κατανοήσουμε και να πράξουμε αλλιώς» για τα θέματα ψυχικής υγείας, αυτά που μας περιβάλλουν, αυτά που βρίσκονται μέσα μας.

*«#Ο Καθένας από Εμάς#/ #EachOfUs#΄ είναι μέρος της λύσης. Ας δώσουμε μαζί τέλος στο στίγμα για την ψυχική υγεία!» είναι μια καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με στόχο την καταπολέμηση του στίγματος και των διακρίσεων στην ψυχική υγεία. Η καμπάνια επιδιώκει να δείξει ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι πιο κοινά απ’ όσο νομίζουμε, και ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να βοηθήσει να τερματιστεί το στίγμα και οι διακρίσεις σε βάρος ατόμων που έρχονται αντιμέτωπα με ψυχοκοινωνικά ζητήματα. Υλοποιείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο με πρωτοβουλία του Mental Health Europe και υποστηρίζεται στην Ελλάδα από την Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας που είναι μέλος του δικτύου. Μάθετε περισσότερα για την καμπάνια και τον τρόπο που μπορείτε να βοηθήσετε εδώ.

Πηγή: Αγγελική Γιαντσελίδου/ http://www.huffingtonpost.gr/

  Υγεία, ψυχική υγεία