Για περισσότερο από ένα χρόνο, το εστιατόριο Sinbad στην πλατεία Basmane της Σμύρνης, καθημερινά ήταν γεμάτο με εκατοντάδες αγχωμένους πρόσφυγες από τη Συρία που προσπαθούσαν να διαπραγματευθούν τιμές με τους διακινητές για να περάσουν στην Ελλάδα.

Αυτή την εβδομάδα ήταν σχεδόν άδειο. Έξι από τους υπαλλήλους απολύθηκαν και όσοι παρέμειναν δέχθηκαν μειώσεις μισθών περισσότερο από 50%. «Όλοι μας οι πελάτες ήταν Σύροι και ζούσαμε από τα φιλοδωρήματα» λέει ένας από τους σερβιτόρους, «το εστιατόριο ήταν τόσο γεμάτο που δεν υπήρχε μέρος να πατήσεις, κοίτα τώρα;» λέει δείχνοντας τα άδεια τραπέζια.

Μέχρι τον περασμένο μήνα οι μικροί δρόμοι γύρω από την πλατεία ήταν το επίκεντρο των προσφύγων και τμήμα της πολλών εκατομμυρίων επιχείρησης που διακινούσε εκατοντάδες πρόσφυγες στην Ευρώπη. Αλλά σήμερα, λίγες μέρες μετά την απέλαση των πρώτων προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία, ως αποτέλεσμα της Ευρωπαϊκής συμφωνίας για τον περιορισμό των προσφυγικών ροών, από την ανάπτυξη η περιοχή έχει περάσει στο μαρασμό.

«Κάθε επιχείρηση σε αυτή την περιοχή κέρδισε από τους πρόσφυγες και τώρα ξαφνικά έφυγαν» λέει ο Kadir Akinci, διευθυντής εταιρείας ταξί, «έχουμε μείωση στα κέρδη μεγαλύτερη του 70% και αυτοί οι επιβάτες ήταν η επιβίωσή μας» προσθέτει.

Μπορεί να καταστήματα να έχουν ακόμη στις βιτρίνες τους σωσίβια, αλλά δεν τα αγοράζει κανείς. Οι οδηγοί ταξί που μετέφεραν τους πρόσφυγες σε απομονωμένες παραλίες τώρα κάθονται άδεια και οι πινακίδες των καταστημάτων στα αραβικά έχουν ήδη απομακρυνθεί.

Η συμφωνία που υπέγραψε η ΕΕ με την Τουρκία προβλέπει ότι η Τουρκία θα υποδέχεται πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν περάσει παράτυπα στην Ελλάδα. Σε αντάλλαγμα η Ευρώπη θα δεχθεί τη μετεγκατάσταση Σύρων προσφύγων κατευθείαν από την Τουρκία και θα δώσει οικονομική βοήθεια στην Τουρκία, θα καταργήσει τη βίζα για τους Τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν στην ΕΕ και θα επανεκινήσει την ενταξιακή διαδικασία.

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, είπε ότι με τη συμφωνία θα σταματήσει να χρησιμοποιείται από τους πρόσφυγες το επικίνδυνο πέρασμα και θα αποτρέψουν να μετατραπεί το Αιγαίο σε νεκροταφείο για πρόσφυγες. Αλλά ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν εκφράσει αντιρρήσεις για τη νομιμότητα της συμφωνίας.

Από τη στιγμή που η συμφωνία τέθηκε σε ισχύ στις 20 Μαρτίου, οι ροές μεταναστών προς την Ελλάδα έχουν περιοριστεί σημαντικά από χιλιάδες καθημερινά σε μερικές εκατοντάδες. Ακόμη και η προσπάθεια των διακινητών να πείσουν κάποιους πρόσφυγες να κάνουν το ταξίδι έχει συναντήσει την καταστολή από την τουρκική αστυνομία.

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι όταν ήρθαν εδώ οι Σύροι, έφυγαν οι Τούρκοι» λέει ο ιδιοκτήτης της εταιρείας ταξί και προσθέτει ότι το πηγάδι άδειασε.

Αλλά ακόμη κι αν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες, έφυγαν από τη Σμύρνη και αναζητούν νέους δρόμους προς την Ευρώπη οι ροές προς την Ελλάδα δεν έχουν περιοριστεί πλήρως. Οι διακινητές έχουν ρίξει τις τιμές τους σε λιγότερο από 500 ευρώ και συνεχίζουν να πιέζουν τους πρόσφυγες για να κάνουν το ταξίδι.

Οι διακινητές λένε ότι χρειάζονται τρεις μέρες για να γεμίσουν μία βάρκα 35 έως 40 ατόμων, όταν πριν από μερικούς μήνες δεν έβρισκαν αρκετές βάρκες για το πέρασμα στην Ελλάδα.

Η 26χρονη Abir Mustafa, από τη Συρία, είναι έτοιμη να κάνει το ταξίδι, ο άνδρας της είναι ήδη στην Ελλάδα και θεωρεί ότι δεν απελαύνουν Σύρους από την Ελλάδα. Αυτή βέβαια είναι η μισή αλήθεια, αλλά είναι ένα επιχείρημα που ακόμη χρησιμοποιούν οι διακινητές, καθώς οι πρώτες απελάσεις από την Ελλάδα ήταν κυρίως Πακιστανών μεταναστών. Αλλά και οι Σύροι κινδυνεύουν με απέλαση.

Όταν οι Σύροι μαθαίνουν ότι απελαύνονται και συμπατριώτες τους ξεσπούν σε κλάματα αλλά στη συνέχεια οι λαθρέμποροι έρχονται και τους καλούν να κάνουν το ταξίδι. «Στέλνουν πίσω και Σύρους;» ρωτάει τον διακινητή μία γυναίκα με τρία παιδιά που έχουν γεμίσει με φαγητό τις τσάντες τους. «Δεν ξέρω, είναι μόνο Αφγανοί μέχρι τώρα» της λέει και με τις κινήσεις του χεριού του, της κάνει νόημα να βιαστεί. Η γυναίκα διστάζει, το πρόσωπό της ζαρώνει από την αγωνία, απογοητευμένη από την αναποφασιστικότητα, βλέπει τον διακινητή να απομακρύνεται. «Θέλω ακόμη να πάω στην Ελλάδα. Τι χειρότερο μπορεί να συμβεί, θα με στείλουν πίσω σε στρατόπεδο προσφύγων; Έχω παραμείνει ήδη δύο χρόνια σε κοντέινερ σε τουρκικό στρατόπεδο».

Πηγή: New York Times

  Ελλάδα, πρόσφυγες, Σμύρνη, Τουρκία