Μυστήριο ξένο και παράδοξο, του οποίου η ένθεος παραδοξότητα υπερβαίνει κάθε έννοια και πολυπραγμοσύνη. «Ου φέρει το μυστήριον έρευναν • πίστει μόνη τούτο πάντες δοξάζωμεν»², θα παρατηρήσουν οι άφθαστοι σε λυρισμό και θεολογικό πλούτο ιεροί υμνογράφοι. Και ο θαυμαστός Ιεράρχης της Καισαρείας Μέγας Βασίλειος θα προσθέσει κι εκείνος τη δική του εμπειρία : «Η Γέννηση του Χριστού, που είναι οικεία και πρώτη (από τις επί γης ενέργειες του σχεδίου της Θείας Οικονομίας) και ανήκει στη θεότητά Του, ας τιμάται με σιωπή • και μάλιστα ας υποχρεώσουμε τη διάνοιά μας να μην επιζητεί να τα καταλάβει ούτε να πολυπραγμονεί με αυτά»³.

Πως να μιλήσουμε σήμερα για την παρουσία του Θεού στη δική μας πτωχεία και ασθένεια, όταν ο άνθρωπος της καταναλωτικής κοινωνίας έχασε την αίσθηση της παρουσίας του Θεού;

Με ποιό τρόπο να προσκαλέσουμε το σύγχρονο άνθρωπο να προσκυνήσει τον ενανθρωπήσαντα Θεό, που ως Βρέφος για τη δική μας σωτηρία βρίσκεται στο ταπεινό και άσημο σπήλαιο της Βηθλεέμ, όταν καθημερινά βρίσκεται αντιμέτωπος με την προσκύνηση των ειδώλων της εποχής μας;

Πως να αναφερθούμε στην ταπείνωση του Θεού, όταν μας διακατέχει όλους ο κορεσμός των ανέσεων και της αυτάρκειας;

Πως να εντρυφήσουμε στο ύψιστο αγαθό της θεώσεως που μας χάρισε ο Θεός με την ενανθρώπησή Του, όταν γύρω μας βασιλεύει η αναισθησία και η απανθρωπιά;

Ποιός έχει μάτια να δει πίσω από το γράμμα την αλήθεια και πίσω από τον τύπο την ουσία, που είναι η εμπειρία της Ορθοδόξου Ανατολής; Και η ουσία είναι πως : «άνθρωπος γίνεται Θεός, ίνα θεόν τον Αδάμ απεργάσηται»⁴.

Όμως, αυτή η εορτή, την οποία εμείς βιώνουμε κοσμικά, επιφανειακά και επιδερμικά, θα παραμείνει ως η ασύλληπτη μαρτυρία της κενώσεως της θείας αγάπης. Γι’ αυτό και η αποστολική ομολογία είναι χαρακτηριστική : «εαυτόν εκένωσε μορφήν δούλου λαβών»⁵.

Πρώτον. «Εκένωσεν εαυτόν».

Συγκαταβαίνει ο Κύριος προς το ανθρώπινο γένος προσλαμβάνοντας τη μορφή του δούλου, δηλαδή τη σάρκα του ανθρώπου, χωρίς να μειώσει τη θεότητά Του, χωρίς να παύσει να είναι Θεός. «Εκείνος ο οποίος είναι γεμάτος, αδειάζει • διότι αδειάζει από την δόξαν Του δι’ ολίγον καιρόν, δια να γευθώ εγώ την πληρότητά Του»⁶. Από άπειρη αγάπη και συγκατάβαση, ελεύθερα και αβίαστα, ο άπειρος Θεός θέλησε να γίνει άνθρωπος, προκειμένου να σώσει τον άνθρωπο, αφού η πεσμένη φύση των βροτών δεν μπορούσε να πλησιάσει το Θεό. Έτσι ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού γίνεται Υιός Ανθρώπου για να κάνει τον άνθρωπο υιό του Θεού. Ήλθε «ομοίω το όμοιον αποκαθάραι»⁷, όπως ωραιότατα θα διατυπώσει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.

Η ανθρώπινη σάρκα, ενώ με την παρουσία της αμαρτίας έγινε φθαρτή, με την πρόσληψη της θεότητος, όχι μόνο αποκτά την πρώτη της καθαρότητα, αλλά συγχρόνως και την αφθαρσία. Το βλέπουμε αυτό στα άφθαρτα και ευωδιάζοντα Λείψανα των Αγίων της πίστεώς μας. Έτσι, από την ταπεινή φάτνη της Βηθλεέμ, με την άφατη συγκατάβαση του Θεού προς το ανθρώπινο γένος, αρχίζει το έργο της σωτηρίας, της αναπλάσεως και της ανακαινίσεως του ανθρώπου. Ο Χριστός, ο νέος Αδάμ γίνεται η κεφαλή του σώματος της Εκκλησίας Του, όλων των πιστευόντων και των δι’ Αυτού σεσωσμένων, απογράφοντας τα ονόματα στην επουράνιο Βασιλεία Του. Γι’ αυτό και η ημέρα των Χριστουγέννων είναι η γενέθλιος ημέρα της ανθρωπότητος κατά τον Μέγα Βασίλειο.

Η πεσούσα εικόνα του Αδάμ αναπλάθεται, το κέντρο του θανάτου καταργείται, η δύναμη της φθοράς εξασθενεί, αφανίζεται η ομίχλη της πλάνης και επικρατεί το φως της θεογνωσίας. Γι’ αυτό και ψάλλουμε σήμερα : «Η Γέννησίς σου, Χριστέ ο Θεός ημών, ανέτειλε τω κόσμω το φως το της γνώσεως»⁸.

Και μαζί με την ανθρώπινη φύση, και η κτίση, που συστενάζει και συνωδίνει⁹, γνωρίζει και αυτή τη δική της ελευθερία. Από την παλαίωση επανέρχεται στο πρωτόκτιστο κάλλος, αφού νεκρώνεται εκείνος ο οποίος έσπειρε σε όλη τη δημιουργία τον όλεθρο.

Δεύτερον. «Εκένωσεν εαυτόν».

Με την ενανθρώπιση του Σωτήρος Χριστού τα ουράνια και τα επίγεια ενώνονται. Καταργούνται εν Χριστώ Ιησού οι παντός είδους διακρίσεις, αφού όλοι οι άνθρωποι είναι παιδιά του ιδίου Πατρός. Έτσι, ως αδελφοί, συναρμόζονται ο ένας τον άλλον και δέχονται από τον κοινό Πατέρα ανέλπιστα τη δωρεά της υιοθεσίας.

Και, ενώ ο Θεός αποκαλύπτεται ταπεινά στις συνθήκες της ανθρώπινης φύσεως, ο άνθρωπος αναδημιουργείται μέσα στις συνθήκες της θείας φύσεως¹⁰. Ο Κύριος δεν προσλαμβάνει μία σάρκα ξένη από την ανθρώπινη, ούτε προσκομίζει κάποια ύλη από τον ουρανό, αλλά παραλαμβάνει την ανθρώπινη φύση από την αειπάρθενο Μαρία, προκειμένου να της προσφέρει τον αγιασμό και τη θέωση, να την οδηγήσει μέχρι και αυτού του βασιλικού θρόνου της Παναγίας Τριάδος.

Χριστούγεννα σήμερα, αδελφοί μου.

Ο νέος Ξένος της Βηθλεέμ συναντά τον ξένο του ουρανού άνθρωπο και τον μεταβάλλει σε αετό, για να ζήσει τις μεγάλες και μυστικές πνευματικές χαρές στην επουράνιο βασιλεία Του. Παύει η περιπλάνηση του ανθρώπου σε άγνωστους και ξένους τόπους. Σμίγει το πλάσμα με τον Πλάστη, το δημιούργημα με το Δημιουργό.

Τελειώνει η νύχτα και αρχίζει η ημέρα… Στο πρόσωπο του Σαρκωθέντος Κυρίου βλέπουμε το πρόσωπο του ανθρώπου και συνειδητοποιούμε ότι είναι ο αδελφός μας.

Έχουμε τη δυνατότητα, άραγε, να προσεγγίσουμε πνευματικά, ορθόδοξα και παραδοσιακά το πνεύμα αυτής της εορτής, που θα μας βοηθήσει να δούμε λίγο μακρύτερα και βαθύτερα, και μάλιστα να αποκαλύψουμε στα ενδότερα του εαυτού μας την παρουσία του Θεού;

Θα βρεθεί τόπος για κατάλυμα του Θεού στον πλανήτη αυτόν της γης με τις αιματοχυσίες, τη βία, τους διωγμούς, την ανασφάλεια, την καταδυνάστευση του ανθρώπου;

Θα βρεθούν άνθρωποι σήμερα να πιστεύσουν στο θαύμα και να δεχθούν την Αλήθεια που μας έφερε ο Χριστός;

Θα κατορθώσουμε στη ζωή μας να κάνουμε ένα βήμα μπροστά και να πιστεύουμε βαθύτερα και αληθινά;

Τα Χριστούγεννα είναι η κένωση του Θεού, αλλά και η θέωση του ανθρώπου. Τότε που γεννήθηκε, δεν υπήρχε διαθέσιμος τόπος να Του προσφερθεί ως κατάλυμα. Τώρα όμως, στην περίοδο της Χάριτος, υπάρχει διαθέσιμος τόπος στο κατάλυμα του ουρανού για τον καθένα που πιστεύει, αγωνίζεται και προσμένει.

Αυτή η γιορτή πρέπει να μας βοηθήσει να ανεβούμε πιο ψηλά, πάνω από τα συνηθισμένα και πρόσκαιρα, πάνω από την ομίχλη της υλιστικής και αγχώδους καθημερινότητας, με σκοπό να συναντηθούμε με τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Η συνάντηση μαζί Του μέσα στο χώρο της καρδιάς μας θα είναι το μεγαλύτερο γεγονός της ζωής μας.

Αυτήν την εόρτια ημέρα σας απευθύνω, τις πλέον εγκάρδιες και θερμότατες ευχές μου. Ο νέος Αδάμ, ο Σωτήρας Χριστός, να γεμίσει με την παρουσία Του το χώρο της ψυχής μας, της κοινωνίας και ολόκληρης της ανθρωπότητος και να υψώσει τις ψυχές μας στο αιώνιο κατάλυμα του Ουρανού.

Χρόνια πολλά, αδελφοί μου, γεμάτα υγεία, πνευματική ευφροσύνη και «η ειρήνη του Θεού η υπερέχουσα πάντα νουν φρουρήσει τας καρδίας υμών και τα νοήματα υμών εν Χριστώ Ιησού»¹¹.

^{1 Α’ Τιμ. 3,16}

^{2 Αίνοι Χριστουγέννων}

^{3 Μεγ. Βασιλείου, «Ομιλία εις την Αγίαν του Χριστού Γέννησιν», PG 31,1457}

^{4 Δοξαστικό Αίνων της εορτής του Ευαγγελισμού}

^{5 Φιλ. 2,7}

^{6 Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου, «Λόγος εις τα Θεοφάνια, είτουν Γενέθλια του Σωτήρος», ΕΠΕ 5,59-61}

^{7 ο.π. ΕΠΕ 5,58}

^{8 Απολυτίκιο Χριστουγέννων}

^{9 Ρωμ. 8,22}

^{10 Ιωάννη Παναγόπουλου, Τι σοι προσενέγκωμεν Χριστέ;, «Χριστούγεννα», εκδ. Ακρίτας, έκδος. ε , 1999, σελ. 116}

^{11 Φιλιπ. 4,7}