Το σχολείο και η εκπαίδευση είναι αναπόσπαστα κομμάτια της ζωής μας και αναφαίρετο δικαίωμα κάθε παιδιού. Σήμερα, τα περισσότερα παιδιά ξεκινούν τη σχολική τους ζωή από μικρή ηλικία, με την ένταξη τους σε βρεφονηπιακούς σταθμούς. Οι συνθήκες της κοινωνίας και η εργασία της μητέρας, οδήγησαν σε αυτή την ανάγκη. Ο φόβος των συχνών και επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων είναι μία από τις αιτίες που μερικοί γονείς αναβάλουν την εγγραφή του παιδιού τους σε κάποιο παιδικό σταθμό ή ακόμα και τη διακόπτουν όταν αγανακτούν πλέον με τις συχνές λοιμώξεις του παιδιού τους.

Γράφει ο Άκης Σωφρονίδης, Παιδίατρος, MD, IBCLC, Ευ. Γιαγκοπούλου 1, Άργος Ορεστικό 2467043043

Ο λόγος που τα παιδιά εκδηλώνουν πολύ συχνά λοιμώξεις, είναι γιατί στερούνται των ειδικών αμυντικών μηχανισμών, κυρίως αντισωμάτων έναντι διαφόρων μικροοργανισμών, ιδιαίτερα όσο βρίσκονται σε μικρή ηλικία. Είναι σχεδόν κανόνας πως κάθε παιδί ξεκινώντας το σχολείο θα αρρωστήσει αρκετές φορές, έως και μια φορά το μήνα για όλη τη σχολική χρονιά. Αυτό συμβαίνει διότι το παιδί δεν έχει έρθει σε επαφή με αρκετούς λοιμογόνους παράγοντες ακόμα. Το περιβάλλον του σχολείου – παιδικού σταθμού, βρίθει αντιγόνων και λοιμογόνων παραγόντων λόγω του συνωστισμού πολλών παιδιών. Έτσι, κάθε νεοεισερχόμενο μέλος στη κοινωνία του σχολείου, καλείται να γνωρίσει όλους αυτούς τους «εχθρούς» και πως αλλιώς από το να τους αντιμετωπίσει. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό αλλά ούτε και ευχάριστο. Κάθε παιδί θα το αντιμετωπίσει αργά η γρήγορα και σύντομα θα έχει αναπτύξει ένα πλήρες ανοσοποιητικό σύστημα με όπλα για τις περισσότερες λοιμώξεις. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που μεγαλύτερα παιδιά δεν αρρωσταίνουν τόσο συχνά.

Οι εμβολιασμοί που ξεκινούν από βρεφική ηλικία προστατεύουν τα παιδιά μας από σοβαρές λοιμώξεις, επικίνδυνες ακόμα και για τη ζωή τους. Για αυτό θα πρέπει όλα τα παιδιά να είναι πλήρως εμβολιασμένα πριν την έναρξη του σχολείου. Για δική τους προστασία κατ’ αρχήν, αλλά και προστασία του κοινωνικού συνόλου.

Βέβαια, δεν υπάρχουν εμβόλια για όλες τις ασθένειες και έτσι έχουμε συχνές λοιμώξεις. Οι πιο συχνές είναι αθώες και διαδράμουν χωρίς σοβαρές παρενέργειες. Σε αυτές συγκαταλέγονται η γρίπη, η ρινοφαρυγγίτιδα, η γαστρεντερίτιδα, η ωτίτιδα, η αμυγδαλίτιδα, η φαρυγγίτιδα, η οστρακιά, η ηπατίτιδα Α,  οι δερματικές λοιμώξεις, οι παρασιτώσεις (η πιο συχνή και ενοχλητική φθειρίαση) και πολλές άλλες που οφείλονται σε ιούς ή μικρόβια.

Αιτίες

Στη μετάδοση των λοιμώξεων παίζει σημαντικό ρόλο η συμπεριφορά των παιδιών που βάζουν στο στόμα σχεδόν τα πάντα, βάζουν τα χέρια στη μύτη, δεν ακολουθούν κανόνες υγιεινής και συνωστίζονται και αγκαλιάζονται συνεχώς με άλλα παιδιά ανταλλάσοντας έτσι σωματικές εκκρίσεις.  Επίσης, μικροί χώροι, μεγάλος αριθμός παιδιών, ακατάλληλες τουαλέτες, έλλειψη ειδικών χώρων για την περιποίηση και την ατομική υγιεινή των βρεφών, σε συνδυασμό με τη μη τήρηση των κανόνων υγιεινής από το προσωπικό και ανεπαρκής ενημέρωση και εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης των λοιμώξεων είναι αιτίες συχνής μετάδοσης λοιμώξεων στα σχολεία και παιδικούς σταθμούς. Τέλος, η πρόωρη επιστροφή των άρρωστων παιδιών στο σχολείο, είναι ίσως η πιο συχνή αιτία.

Πρόληψη

Όπως γίνεται κατανοητό, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη μετάδοση των λοιμώξεων στο σχολικό περιβάλλον και να μην αρρωστήσει καθόλου το παιδί μας. Υπάρχουν όμως τρόποι με τους οποίους μπορεί να μειωθεί η μεταδοτικότητα αλλά και η συχνότητα των λοιμώξεων. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικοί:

• Εμβολιασμός παιδιών και προσωπικού. Υπάρχουν οδηγίες για τον εμβολιασμό και του προσωπικού του σχολείου ή του παιδικού σταθμού.
• Τήρηση κανόνων υγιεινής. Σχολαστικός καθαρισμός τουαλετών, παιχνιδιών και αντικειμένων με τα οποία έρχονται σε επαφή τα παιδιά και τήρηση κανόνων στην παρασκευή φαγητού.
• Απομόνωση άρρωστων παιδιών. Κάθε άρρωστο παιδί θα πρέπει να μένει σπίτι για όσο καιρό κάνει πυρετό ή/και διάρροιες, συν 24 ώρες ή τουλάχιστον για τις πρώτες τρεις ημέρες από την έναρξη συμπτωμάτων ρινικής καταρροής ή/και βήχα χωρίς πυρετό.
• Αερισμός των αιθουσών διδασκαλίας και όπου είναι δυνατόν, αποφυγή συνωστισμού πολλών παιδιών.

Εν κατακλείδι, το σχολείο εκπαιδεύει όχι μόνο το πνεύμα, αλλά και το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών. Δεν είναι δυνατόν να εξαλείψουμε τις μεταδοτικές ασθένειες, μπορούμε όμως με απλά μέτρα να τις περιορίσουμε. Είναι λάθος η αντίληψη ότι θα πρέπει να αναβάλλεται η ένταξη του παιδιού στο σχολείο με μόνο γνώμονα να αποφύγουμε τις ασθένειες. Εξαίρεση ίσως αποτελούν παιδάκια μικρής ηλικίας (<3 ετών) που έχουν στην οικογένεια αδελφάκια με ηλικία κυρίως κάτω των 6 μηνών. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να αναβληθεί η ένταξη για τους λόγους ότι και το μεγάλο παιδί δεν χρειάζεται ακόμα τόσο το σχολείο αλλά και το μικρό είναι πολύ ευαίσθητο σε λοιμώξεις  που θα του μεταδώσει το μεγάλο αδελφάκι (από το σχολείο προερχόμενες).