Γράφει ο Βασίλης Καρανικόλας

Κι, ενώ πολλοί και πολλές πιστεύαμε ότι η εποχή του δεμένου στο μεσαίο μας δάχτυλό «γιο-γιο», ενόσω περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του, έχει περάσει οριστικά, ένα νέο αντικείμενο – παιχνίδι – gadget έχει (αποδεδειγμένα) κυριεύσει το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων, τείνοντας μάλιστα να γίνει προέκταση των χεριών τους. Αναμφίβολα, όποιος/α έχει παιδιά, ανίψια, εγγόνια ή μαθητές και μαθήτριες δεν χρειάζεται συστάσεις. Το «Fidget spinner» πρωτοεμφανίστηκε πριν λίγο καιρό και τώρα βιώνει την κορύφωση του hype του, όντας σε αφθονία παντού γύρω μας.

Τι είναι ένα Fidget spinner και τι ακριβώς κάνει;

Το Fidget spinner, η «νευρική» σβούρα με μια πρόχειρη μετάφραση, δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ελικοειδής κατασκευή, η οποία κυκλοφορεί σε διάφορες χρωματικές – σχηματικές παραλλαγές και επιτελεί μία και μοναδική λειτουργία: περιστρέφεται….

Στην πιο διαδεδομένη της εκδοχή έχει το μέγεθος της παλάμης ενός μικρού παιδιού, είναι  πλαστική και διακρίνεται σε δύο τμήματα, ένα στατικό και ένα περιστρεφόμενο. Το πρώτο αποτελείται από δύο όψεις κυκλικού σχήματος που συναποτελούν το σημείο λαβής, την κεντρική βάση της συσκευής, ενώ το δεύτερο συνίσταται σε τρεις προεξοχές – ακτίνες, οι οποίες ενσωματώνουν σφαιρικά ρουλεμάν για την εξισορρόπηση και περιστροφή της. Κοντολογίς, η όλη κατασκευή παραπέμπει οπτικά σε έναν μικρό ανεμιστήρα.

Κατά τη λειτουργία της σβούρας ο χρήστης, κρατώντας σταθερό το κέντρο με δύο δάχτυλα, δίνει ώθηση στους «έλικες», αναγκάζοντάς τους να εκτελέσουν κυκλική κίνηση. Ανάλογα με τη δύναμη που εφαρμόζεται οι περιστρεφόμενοι έλικες αναπτύσσουν διαφορετικές ταχύτητες. Η «χρησιμότητά» της σβούρας ωστόσο, διευρύνεται μέσω της τοποθέτησής της σε διάφορα σημεία του σώματος, όπως στο μέτωπο, τη μύτη, το γόνατο κ.α., απαιτώντας λίγη παραπάνω δεξιοτεχνία και ισορροπία από τους/ις επίδοξους/ες χειριστές/ριες.

Η σύλληψη της ιδέας

Η «νευρική» σβούρα αποτελεί επινόηση της Catherine Hettinger. Πίσω στο 1993 η Αμερικανίδα χημικός μηχανικός επιδίωξε να φτιάξε ένα «παιχνίδι», η λειτουργία του οποίου θα ήταν η εκτόνωση της παιδικής ενέργειας. Αφορμή για την εφεύρεσή της στάθηκε ένα περιστατικό ενώ βρισκόταν στο Ισραήλ. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της διαμονής της αντιλήφθηκε ομάδες αγοριών να πετούν πέτρες σε αστυνομικούς και διερχόμενους πολίτες. Σκέφτηκε τότε να δημιουργήσει μια κατασκευή που θα απορροφά την προσοχή των νεαρών ατόμων και ταυτόχρονα θα αποτελεί ένα «ειρηνικό» παιχνίδι. Επιστρέφοντας στην Αμερική διηρεύνησε διάφορες επιλογές έως ότου συλλάβει την ιδέα αυτού που δύο δεκαετίες αργότερα θα γινόταν το «must have» παιδιών και ενηλίκων. Το αξιοσημείωτο, ωστόσο, σχετικά με την εφευρέτιδα του έγκειται στο γεγονός ότι η ίδια δεν αποκομίζει κανένα οικονομικό όφελος από την επιτυχία του δημιουργήματός της, καθώς η πατέντα της «έληξε» το 2005 μετά από αδυναμία της να καταβάλλει το ετήσιο ποσό των 400 δολαρίων που απαιτούνταν για τη διατήρησή της. Ως εκ τούτου η 62χρονη σήμερα Catherine δεν κερδίζει τίποτε παρά τις εκατομμύρια πωλήσεις της εφεύρεσής της.

Φρενήρης ενθουσιασμός, αλλά…

Επιστρέφοντας στο σβουροκρατούμενο παρόν, η κυκλική και αθόρυβη κίνηση της σβούρας στο εσωτερικό της παλάμης προσφέρει αίσθηση ευχαρίστησης και αγαλλίασης. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που το παιχνίδι είναι τόσο ελκυστικό. Ωστόσο, το φανατικό κοινό δεν περιορίζεται σε αυτό το επιχείρημα. Οι υποστηρικτές διατείνονται ότι το fidget spinner ευεργετεί πολλαπλώς την υγεία, καθώς ανακουφίζει από το άγχος, συμβάλλει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής  και Υπερκινητικότητας, και της αδυναμίας συγκέντρωσης εν γένει.

Η μανία του Fidget spinner ευδοκιμεί παντού. Από τα παιδικά δωμάτια και τα πάρκα, στα εστιατόρια και τις παραλίες· πάντοθεν εμφανίζονται «νευρικές» σβούρες που σου υπενθυμίζουν ότι μάλλον είναι σημαντικές για τους φανατικούς τους χρήστες.

Επίσης, το fidget spinner έχει γίνει κούρεμα…

MY BROTHER GOT A FUCKING FIDGET SPINNER HAIRCUT pic.twitter.com/yfiUgCYE9C

— Campbell Beans 🇮🇪 (@CampbellBeans) May 16, 2017

Χρησιμοποιείται στη διακόσμηση των νυχιών…

Και δεν είναι μόνο οι άνθρωποι που επωφελούνται των ευεργετικών του ιδιοτήτων…

Κι αν υπάρχει ένα πράγμα που ξεπερνάει την τρέλα της σβούρας, αυτό δεν είναι άλλο από τη ψηφιακή της έκδοση. Τόσο στο Apple App store όσο και στο Google Play μπορεί κανείς να βρει περισσότερες από 300 Fidget spinner εφαρμογές, ενώ περίπου 7 εκατομμύρια downloads έχουν καταγραφεί σε διάστημα δύο εβδομάδων (!) με το νούμερο αυτό να είναι δηλωτικό της τρέλας που συνεπάγεται η κυκλοφορίας της σβούρας. Παράλληλα, πλήθος από video στο Youtube και threads στο Reddit έχουν δημιουργηθεί με tutorials, κόλπα και άλλες πληροφορίες.

Η μανία του fidget spinner -όπως ήταν αναμενόμενο- εισέβαλε και στο σχολικό περιβάλλον. Τόσο κατά τη διάρκεια των μαθημάτων όσο και στα διαλείμματα περιστρεφόμενες σβούρες παραμονεύουν παντού, εγείροντας ποικίλες αντιδράσεις στους/ις εκπαιδευτικούς.  Οι περισσότεροι/ες φαίνεται να ενστερνίζονται την άποψη για τις αρνητικές επιπτώσεις της σβούρας, απότοκες της υπέρμετρης ενασχόλησης- αφοσίωσης σε αυτήν με αποτέλεσμα πολλές σχολικές μονάδες κυρίως στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο να έχουν επισήμως απαγορεύσει τη χρήση της. Οι αρνητικά προσκείμενοι ισχυρίζονται, επιπλέον, ότι το παιχνίδι με τη σβούρα ωθεί τους/ις μαθητές/τριες σε παράτολμες κινήσεις – φιγούρες που θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική τους ακεραιότητα και τελικά το όλο εγχείρημα, αντίθετα με τα επιχειρήματα όσων διάκεινται θετικά, περισσότερο αποδιοργανώνει παρά συγκεντρώνει τη σκέψη και την προσοχή.

Τρόποι αξιοποίησης στην τάξη

Παρά την εμπόλεμη κατάσταση που τείνει διαμορφωθεί αναφορικά με τη χρήση του fidget spinner, φαίνεται πως υπάρχουν τρόποι που συμφιλιώνουν επιδέξια την εμμονή των παιδιών με τον σκεπτικισμό των εκπαιδευτικών. Ειδικότερα, η αξιοποίηση της σβούρας εντός της σχολικής τάξης δύναται να ευθυγραμμιστεί με ένα εκτενές εύρος στόχων της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ανάλογα φυσικά με τη βαθμίδα της εκπαίδευσης, την ηλικία των παιδιών και το γνωστικό τους υπόβαθρο.

Ενδεικτικά, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, το Fidget spinner μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα μαθηματικά και πιο συγκεκριμένα σε μαθήματα που πραγματεύονται τον χρόνο, τη συμμετρία, τη διαδικασία επίλυσης προβλημάτων κ.ά.. Για παράδειγμα, οι μαθητές/τριες υπολογίζουν τους χρόνους που περιστρέφονται διαφορετικές σβούρες, τους συγκρίνουν και κατασκευάζουν πίνακες και γραφήματα. Η σβούρα, μάλιστα, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί η ίδια ως χρονόμετρο κατά την υλοποίηση διαφόρων δραστηριοτήτων. Επίσης, τα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν δικά τους προβλήματα με δεδομένα τις τιμές πώλησής της από διαφορετικά καταστήματα και να εντρυφήσουν στις νομισματικές ισοτιμίες και μετατροπές. Στο μάθημα της Φυσικής, οι μαθητές/τριες διερευνούν τις δυνάμεις που ασκούνται στη σβούρα κατά τη διάρκεια της περιστροφής και μελετούν την ενέργειά της, ενώ στο μάθημα της Γλώσσας το Fidget spinner μπορεί να αποτελέσει αφορμή για την παραγωγή (προφορικού ή γραπτού) επιχειρηματικού και περιγραφικού λόγου. Η τάξη, παραδείγματος χάριν, χωρίζεται σε ομάδες με σκοπό τη διεξαγωγή ενός debate σχετικά με τη χρησιμότητα της σβούρας ή τη σύνταξη ενός άρθρου με θέμα τη συνεισφορά των παιχνιδιών στη ψυχική και σωματική υγεία των νεαρών ατόμων. Επιπλέον, στο μάθημα των εικαστικών οι μαθητές/τριες έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάσουν και να διακοσμήσουν τις δικές τους χάρτινες σβούρες, ενώ στο μάθημα της Ιστορίας αναζητούν πληροφορίες για την ιστορική εξέλιξη των παιχνιδιών και στη συνέχεια συλλογίζονται αναφορικά με τη μελλοντική προοπτική των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων.

{PLUS} Μπορείς να παίξεις με ένα εικονικό Fidget spinner πατώντας εδώ.

Με πληροφορίες από Mashable και Teaching Ideas.

  Fidget spinner, Εκπαίδευση, σβούρα, τάξη