Στις αρχές της άλλης εβδομάδας αναμένεται να τερματιστεί η αναμονή των υποψηφίων για εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, στις 22 ή 23 Αυγούστου αναμένεται να ανακοινωθούν οι βάσεις εισαγωγής που προέκυψαν από τις φετινές Πανελλαδικές Εξετάσεις, στις οποίες πήραν μέρος περίπου 100.000 υποψήφιοι όλων των κατηγοριών, και να λήξει έτσι η αγωνία εκείνων που βρίσκονται στο «όριο» μεταξύ σχολών ή τμημάτων διαφορετικών πόλεων.

Το χαρακτηριστικό, όμως, των φετινών βάσεων είναι ότι δεν μπορούν να συγκριθούν με τις περσινές, καθώς οι υποψήφιοι διαγωνίστηκαν σε ένα νέο τοπίο, με βασικές διαφορές σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια την αναδιάρθρωση των επιστημονικών πεδίων και τα λιγότερα εξεταζόμενα μαθήματα. Επιπλέον, δεν προσμετρώνται πλέον οι προφορικοί σχολικοί βαθμοί. Αυτοί οι παράγοντες είναι βέβαιο ότι θα φέρουν ανακατατάξεις που ενισχύονται από τις φετινές επιδόσεις, γεγονός που σημαίνει πρακτικά ότι δεν αποκλείονται εκπλήξεις στην τελική διαμόρφωση των βάσεων εισαγωγής.

Η επεξεργασία των πινάκων με τα στατιστικά των μορίων των φετινών υποψηφίων φανερώνει ότι έχουμε ελαφρά αύξηση των αριστούχων (5.104) σε σχέση με πέρυσι. Αναλογικά οι περισσότεροι αριστούχοι (18-20) βρίσκονται στο Πεδίο Επιστημών Υγείας και Ζωής και αυτό μεταφράζεται σε άνοδο των βάσεων στις ιατρικές σχολές, κάτι που θα συμπαρασύρει και αυτές της Φαρμακευτικής, της Κτηνιατρικής και της Βιολογίας. Από την άλλη πλευρά, με βάση τα στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, η πλειονότητα των τμημάτων όλων των άλλων πεδίων θα δει πτώση των βάσεων εισαγωγής, ενώ θα υπάρχει και μια μικρότερη -αλλά ορατή- ομάδα, στην οποία οι βάσεις θα σημειώσουν μικρές μεταβολές, μικρές αυξομειώσεις σε σχέση με τις περσινές. Εξαίρεση σε αυτό το τοπίο θα αποτελέσει το 4ο Επιστημονικό Πεδίο, στο οποίο συνωστίζονται τα Παιδαγωγικά Τμήματα (δάσκαλοι, νηπιαγωγοί), όπου αναμένεται να έχουμε κυρίως στα περιφερειακά τμήματα πρωτοφανή πτώση, η οποία δεν συνδέεται τόσο με τις επιδόσεις όσο κυρίως με τη θετική (για τους υποψήφιους) αντιστοιχία θέσεων εισακτέων και υποψηφίων.
Οι εκτιμήσεις ανά επιστημονικό πεδίο
– Στο 1ο Επιστημονικό Πεδίο (Ανθρωπιστικές, Νομικές και Κοινωνικές Επιστήμες) οι βάσεις εισαγωγής θα παρουσιάσουν μικρές αυξομοιώσεις σε σχέση με πέρυσι, ενώ αναμένεται να κρατήσουν ψηλά τη θέση τους οι Νομικές Σχολές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Πάνω από τα 18.000 μόρια εκτιμάται ότι θα παραμείνουν η Νομική Αθήνας και Θεσσαλονίκης, χωρίς μεγάλες αυξομειώσεις σε σχέση με πέρυσι. Παρά τις χαμηλές επιδόσεις αρκετών υποψηφίων στα Αρχαία Ελληνικά (μάθημα αυξημένης βαρύτητας για το συγκεκριμένο πεδίο), οι περιορισμένες επιλογές συνεπάγονται και περιορισμένες θέσεις εισακτέων.
– Στο 2ο Επιστημονικό Πεδίο (Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες) αναμένεται πτώση στην πλειονότητα των σχολών, την οποία δεν θα  αποφύγουν ούτε τα υψηλόβαθμα και περιζήτητα τμήματα. Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά (Πολυτεχνικές Σχολές) αναμένεται να διατηρήσουν τον πήχη πάνω από τα 17.000 μόρια.
– Στο 3ο Επιστημονικό Πεδίο (Επιστήμες Υγείας και Ζωής) αναμένεται ορατή άνοδος στις βάσεις εισαγωγής, με τις περισσότερες σχολές της Ιατρικής να κινούνται στον αστερισμό των 19.000 μορίων ή και πάνω από αυτά (Ιατρική Αθήνας και Θεσσαλονίκης). Πρόκειται στην ουσία για το μοναδικό πεδίο όπου οι υποψήφιοι κατάφεραν να ανταποκριθούν σε μεγάλο ποσοστό στο νέο σύστημα. Το μάθημα της Βιολογίας, με αυξημένο συντελεστή βαρύτητας, δικαίωσε τους αριστούχους και απ’ ό,τι φαίνεται θα εκτοξεύσει τις βάσεις. Ανοδική έξαλλου αναμένεται η πορεία των βάσεων στα τμήματα της Βιολογίας, της Κτηνιατρικής και της Φαρμακευτικής, ενώ και στα ΤΕΙ θα διατηρηθεί το υψηλό επίπεδο στα μόρια εισαγωγής.
– Στο 4ο Επιστημονικό Πεδίο (Επιστήμες της Εκπαίδευσης) αναμένεται πτώση των βάσεων στις Παιδαγωγικές, η οποία θα είναι μεγαλύτερη σε αυτές της περιφέρειας. Η πτώση εδώ δεν συνδέεται κυρίως με τις επιδόσεις, αλλά κυρίως λόγω της θετικής (για τους υποψηφίους) αντιστοιχία στις θέσεις εισακτέων και τους υποψήφιου. Υπάρχει μάλιστα η εκτίμηση ότι δεν αποκλείεται στα περιφερειακά τμήματα να εισαχθούν ακόμη και υποψήφιοι με μέσο όρο βαθμολογίας κάτω του 10.
Υπενθυμίζεται ότι περίπου έως το 2010 οι παιδαγωγικές σχολές έκαναν διαδοχικά ρεκόρ στην άνοδο των βάσεων εισαγωγής, αφού το πτυχίο του δασκάλου οδηγούσε άμεσα στη δημόσια εκπαίδευση – οι υποψήφιοι επέλεγαν με κριτήριο την επαγγελματική αποκατάσταση. Ωστόσο, μετά το μνημόνιο και τον περιορισμό των προσλήψεων στο Δημόσιο, το κίνητρο αυτό χάθηκε και οι βάσεις εισαγωγής στις Παιδαγωγικές υποχωρούν χρόνο με τον χρόνο.
– Στο 5ο Επιστημονικό Πεδίο (Σχολές Οικονομίας, Διοίκησης και Πληροφορικής) αναμένεται πτώση των βάσεων. Οι χαμηλές επιδόσεις και οι περιορισμένες επιλογές οδηγούν τις οικονομικές σχολές από την άνοδο των προηγούμενων ετών στην πτώση ακόμα και σε περιζήτητα τμήματα, που δεν είναι σίγουρο ότι θα καταφέρουν να διατηρήσουν έστω και τα περσινά επίπεδα. Ακόμα μεγαλύτερο πλήγμα αναμένεται να δεχτούν ορισμένα ΤΕΙ με χαμηλή βάση εισαγωγής, με την εκτιμώμενη πτώση να φτάνει ακόμα και τα 800 μόρια.

Οι σίγουρες επιλογές

Στα περσινά ύψη αναμένεται να διατηρηθούν οι βάσεις εισαγωγής στις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές. Το εισιτήριο της μόνιμης απασχόλησης στο Δημόσιο που δίνουν οι συγκεκριμένες σχολές έχουν κρατήσει σταθερά ψηλά το ενδιαφέρον των υποψηφίων. Αντίστοιχα, αναμένεται να εκτοξευτούν οι βάσεις στα τμήματα της ΣΣΑΣ (Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων), όπου στην Ιατρική ή στη Φαρμακευτική η άνοδος εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τα 400 μόρια, πράγμα που σημαίνει ότι οι υποψήφιοι θα πρέπει να αγγίζουν το απόλυτο άριστα για να εισαχθούν.

Στον αντίποδα, πάντως, όπως συμβαίνει στα χρόνια της κρίσης, αναμένεται και φέτος πολλοί υποψήφιοι να κάνουν εκπτώσεις στις επιλογές τους, αφού επικρατεί γενικότερη ανασφάλεια για το αν το πτυχίο μιας «καλής σχολής» μπορεί πλέον να οδηγήσει στην επαγγελματική αποκατάσταση. Παλαιότερα, η εισαγωγή σε «καλή σχολή» -έστω σε άλλη πόλη από την οικογενειακή εστία- ήταν στις επιλογές, τώρα πια, όμως, ολοένα περισσότεροι επιλέγουν μια λιγότερο «καλή σχολή», αλλά κοντά στην πόλη της κατοικίας των γονιών τους.

Ενα ακόμη στοιχείο που αναμένεται να αναδειχτεί από την ανακοίνωση των φετινών βάσεων εισαγωγής είναι ότι υποψήφιοι θα εισαχθούν με γενική βαθμολογία κάτω από τη βάση όχι μόνο σε ΤΕΙ, αλλά ακόμη και σε ΑΕΙ. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε ορισμένα ξενόγλωσσα τμήματα αναμένεται να εισαχθούν υποψήφιοι με 4.000-5.000 μόρια.

Ο ανταγωνισμός για τις δημοφιλείς σχολές
Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει άμεσα τις επιλογές των υποψηφίων τα τελευταία χρόνια. Ετσι, ο τόπος των σπουδών είναι πλέον μεταξύ των βασικών κριτηρίων επιλογής, αφού οι οικογένειες δυσκολεύονται να συντηρήσουν δεύτερο σπίτι μακριά από τον τόπο κατοικίας τους. Ετσι, τα διαθέσιμα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν ότι οι υποψήφιοι στη μεγάλη πλειονότητα έχουν στοχεύσει και φέτος στις πρώτες τους προτιμήσεις σε σχολές της περιοχής όπου κατοικοεδρεύουν. Οι Νομικές, Πολυτεχνικές, Ιατρικές και Στρατιωτικές Σχολές μαζί με συγκεκριμένα οικονομικά τμήματα (το Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθήνας), τα Τμήματα Ψυχολογίας Αθήνας και Θεσσαλονίκης και το Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της Αθήνας θα κερδίσουν την αφρόκρεμα στις πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων με υψηλές βαθμολογίες και ως εκ τούτου μεγάλος θα είναι και φέτος ο ανταγωνισμός για τις λεγόμενες περιζήτητες σχολές.

Ομως, η ανακοίνωση των πινάκων των στατιστικών των μορίων που συγκέντρωσαν οι φετινοί υποψήφιοι αναδεικνύει ένα ζήτημα που αφορά στην ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία, ωστόσο μένει στο περιθώριο της δημόσιας συζήτησης. Γιατί αν η διακύμανση των βάσεων, ανοδική ή καθοδική, δεν σημαίνει τίποτε στην ουσία για τον αριθμό εισακτέων στα πανεπιστημιακά τμήματα και στα ΤΕΙ, η μακρά «ουρά» της λευκής κόλλας οφείλει να προβληματίσει και να ερμηνευτεί.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Παιδείας, σχεδόν 20.000 υποψήφιοι δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν φέτος περισσότερα από 7.000 μόρια, ενώ οι υποψήφιοι που συνολικά βρέθηκαν κάτω από τον πήχη του 10 πλησίασαν τις 39.000 – δηλαδή κάτω από τη βάση έγραψαν περίπου 4 στους 10 υποψηφίους. Από την άλλη, αρίστευσαν και συγκέντρωσαν πάνω από 19.000 μόρια μόλις 758 υποψήφιοι, ενώ από 18.000-20.000 μόρια συγκέντρωσαν 5.104 υποψήφιοι.