Με τις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις να έχουν ολοκληρωθεί, τους υποψηφίους να έχουν καταθέσει τα μηχανογραφικά δελτία με τις προτιμήσεις τους και να αναμένουν την ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ και των εισακτέων σε αυτά, ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου επανέφερε στο προσκήνιο τη δέσμευση της κυβέρνησης για αλλαγή του συστήματος πρόσβασης από τη δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Στο επίκεντρο του νέου συστήματος βρίσκεται η κατάργηση της διαδικασίας των πανελλαδικών εξετάσεων και η αντικατάστασή τους με τη διαδικασία εισόδου στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα μέσω της βαθμολογίας του Εθνικού Απολυτηρίου. Μάλιστα, σε συνέντευξή του σε εφημερίδα, ο Κώστας Γαβρόγλου περιέγραψε με αδρές γραμμές πώς θα επιτυγχάνεται η πρόσβαση των υποψηφίων, λέγοντας ότι «το σημερινό καθεστώς των πανελλαδικών θα είναι σύντομα παρελθόν. Για εμάς όμως η βασική προτεραιότητα είναι οι αλλαγές στο λύκειο και ένα ισχυρό απολυτήριο. Γι’ αυτό αναμορφώνουμε τις δύο τελευταίες τάξεις του λυκείου, μειώνουμε δραστικά τα μαθήματα στις δύο τελευταίες τάξεις και δίνουμε περισσότερο χρόνο για το κάθε μάθημα, για να μπορούμε να εμβαθύνουμε. Αλλάζουμε τον τρόπο και το περιεχόμενο διδασκαλίας» και προσθέτοντας πως «οι μαθητές θα λαμβάνουν το απολυτήριο από το σχολείο τους και με αυτό θα εισάγονται στα πανεπιστήμια. Μέχρι να φτάσουμε όμως εκεί, είναι αυτονόητο ότι θα υπάρξει ένα μεταβατικό διάστημα τριών ετών».

Υπενθυμίζεται ότι η κατάργηση των πανελλαδικών έχει προαναγγελθεί και δια στόματος του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο υπουργείο Παιδείας, ωστόσο, φαίνεται ότι το υπουργείο επιδιώκει να δώσει έμφαση περισσότερο στην αναβάθμιση του λυκείου, παρά στην κατάργηση των πανελλαδικών. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο υπουργός Παιδείας σε στρογγυλό τραπέζι που οργανώθηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών του 1ου Αναπτυξιακού Συνεδρίου για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση, «το πρόβλημα δεν είναι οι πανελλαδικές εξετάσεις, αλλά να αναβαθμίσουμε το λύκειο – και από την αναβάθμισή του να προκύψει το νέο σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια», επαναλαμβάνοντας, πάντως, ότι «στο μέλλον οι μαθητές θα λαμβάνουν το απολυτήριο από το σχολείο τους και με αυτό θα εισάγονται στα πανεπιστήμια», αλλά και ότι για κάποιο χρονικό διάστημα που δεν θα ξεπερνά τα τρία χρόνια «θα υπάρχει ένα μικτό σύστημα που βαθμιαία θα μας οδηγήσει στο νέο σύστημα». Μάλιστα, ο υπουργός έχει ξεκαθαρίσει ότι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο το νέο σύστημα εισαγωγής θα είναι γνωστό.

Παρά ταύτα πάντως, το υπουργείο Παιδείας καλείται να επιλύσει έναν «γρίφο» με δύο εξαιρετικά σημαντικούς παράγοντες, αν πραγματικά επιδιώκει την εκ βάθρων αλλαγή του συστήματος πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση. Ο πρώτος παράγοντας ακούει στο όνομα «numerus clausus», που είναι λατινικά για τον «κλειστό» αριθμό εισακτέων στα πανεπιστήμια και ΤΕΙ της χώρας. Φέτος, στις εξετάσεις συνολικά συμμετείχαν 104.929 υποψήφιοι, εκ των οποίων 85.908 από τα γενικά λύκεια, έναντι 82.895 το 2016, και 19.021 υποψήφιοι από τα ΕΠΑΛ, έναντι 17.803 το 2016. Οι υποψήφιοι αυτοί διεκδικούν 70.726 θέσεις σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι θέσεις για τις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές, καθώς και τις σχολές του εμπορικού ναυτικού. Με απλά λόγια, οι υποψήφιοι είναι περισσότεροι από τις θέσεις, οπότε πρέπει να υπάρχει ένα σύστημα επιλογής. Ο δεύτερος παράγοντας πάλι είναι εξίσου σημαντικός: μπορεί οι πάντες να θεωρούν ότι το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων έχει «κάνει τον κύκλο του», ωστόσο, επίσης οι πάντες συμφωνούν ότι, αν μη τι άλλο, διασφαλίζει το αδιάβλητο της διαδικασίας, κάτι που πρέπει να εγγυάται και το νέο σύστημα.

Στο πλαίσιο αυτό, έχει ενδιαφέρον η θέση που κρατά το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ο κύριος φορέας του υπουργείου Παιδείας. Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, ο πρόεδρος του ΙΕΠ Γεράσιμος Κουζέλης υπογράμμισε ότι η πρόταση του ινστιτούτου προς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου προβλέπει τη διεξαγωγή των ενδοσχολικών εξετάσεων και την «πανελλαδικώς οργανωμένη» – όπως τόνισε ο κ. Κουζέλης – εξέταση των τεσσάρων μαθημάτων στο τέλος της χρονιάς. Από εκεί και πέρα, θα υπάρχει μία ποσόστωση με συντελεστές βαρύτητας, από την οποία, ανάλογα τη χρήση του απολυτηρίου, θα βγαίνει ο τελικός βαθμός. Στην ουσία, πρόκειται για ένα «απολυτήριο απόλυσης» για τον βαθμό του οποίου θα προσμετρούνται με μεγαλύτερο συντελεστή τα αποτελέσματα των ενδοσχολικών βαθμών και με μικρότερο εκείνα των πανελλαδικών και παράλληλα, για ένα «απολυτήριο εισαγωγής» για τους υποψηφίους που θα θέλουν να εισαχθούν στα ανώτατα ιδρύματα, στο οποίο όμως θα έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα οι βαθμοί των πανελλαδικών και μικρότερη εκείνοι των ενδοσχολικών. Παράλληλα, ο κ. Κουζέλης διευκρίνισε ότι δεν θα υπάρξει καμία μεταβολή στα μαθήματα κατά τη σχολική χρονιά 2017-2018 και ότι οι όποιες αλλαγές θα ξεκινήσουν από το σχολικό έτος 2018-2019, με στόχο οι τελικές αλλαγές και η εφαρμογή του νέου συστήματος εισαγωγής να γίνουν το 2019-2020.

Ένα τρίτο σημείο που πρέπει να διευκρινιστεί, αφορά στον ρόλο των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας στην επιλογή των υποψηφίων φοιτητών τους. Κατά πληροφορίες, το υπουργείο Παιδείας εξετάζει το ενδεχόμενο, με το νέο σύστημα οι φοιτητές να εισάγονται σε Σχολές και όχι σε Τμήματα των ιδρυμάτων και η περαιτέρω εξειδίκευση να γίνεται εντός του πανεπιστημίου ή ΤΕΙ, ωστόσο, ακόμα αυτό το σημείο δεν έχει διευκρινιστεί. Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι οι σχέσεις του υπουργείου Παιδείας με τα πανεπιστήμια περνούν – με αφορμή το νομοσχέδιο για την ανώτατη εκπαίδευση – μια «κυματώδη» περίοδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Σύνοδος των Πρυτάνεων ανακοίνωσε ότι «εμμένει στην αντίθεσή της με βασικές διατάξεις του σχεδίου νόμου και ιδιαίτερα με αυτές που αφορούν το άσυλο, τις μεταπτυχιακές σπουδές, την ανάδειξη των οργάνων διοίκησης των πανεπιστημίων, την κατάργηση διακριτού ρόλου πανεπιστημίων και ΤΕΙ, την ίδρυση πανεπιστημίου με τη μέθοδο συγχώνευσης ΤΕΙ, την εκλογή καθηγητών με κλειστές διαδικασίες» και κάλεσε το υπουργείο σε «ειλικρινή διάλογο» προκειμένου «να επανεξεταστεί το σχέδιο νόμου, ώστε να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της ανώτατης εκπαίδευσης».

Πηγή: topontiki.gr