Ο Mας Σουμπραμάνιαν και οι συνεργάτες του στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον ανακάτευαν χημικά προσπαθώντας να αναπτύξουν νέα υλικά για τη βιομηχανία ηλεκτρονικών. Κατάλαβαν όμως ότι είχαν στα χέρια τους μια σημαντικότερη ανακάλυψη όταν είδαν κάτι μπλε να βγαίνει από το φούρνο.

Πρόκειται για την πρώτη μπλε χρωστική που ανακαλύπτεται από τα τέλη του 19ου αιώνα, αναφέρουν οι ερευνητές στο Journal of the American Chemical Society.

«Οι χημικοί αναζητούν ένα καλό, ανθεκτικό μπλε εδώ και δυο αιώνες» σχολιάζει ο Σουμπραμάνιαν στο NPR.org.

Το νέο ζωηρό μπλε αποτελείται από οξείδια των μετάλλων ύττριο, ίνδιο και μαγγάνιο και πήρε την ονομασία YInMn blue που αντιστοιχεί στα αρχικά των στοιχείων αυτών. Τα οξείδια του μείγματος απορροφούν τα φως στα μήκη κύματος του κόκκινου και του πράσινου αλλά ανακλούν το μπλε, κάνοντας το χρώμα του υλικού να φαίνεται ιδιαίτερα έντονο. Το YInMn blue είναι μια «σύνθετη ανόργανη χρωστική ουσία», κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει στη φύση.

Το τελευταίο σύνθετο ανόργανο μπλε που πέρασε σε μαζική παραγωγή ήταν το μπλε του κοβαλτίου, ένα μείγμα οξειδίων του κοβαλτίου και του αλουμινίου. Είναι όμως τοξικό σε μεγάλες δόσεις, δεν ανακλά καλά τη θερμότητα και επιπλέον τείνει να ξεθωριάζει με το χρόνο.

Υπάρχουν βέβαια και οι φυσικές μπλε χρωστικές όπως το περίφημο λάπις λάζουλι, ένα μπλε πέτρωμα που εξορύσσεται κυρίως στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Η παραγωγή τέτοιων χρωμάτων είναι πιο δύσκολη και ακριβή σε σχέση με τις συνθετικές χρωστικές, και όπως φαίνεται το YInMn blue έχει την προοπτική να χρησιμοποιηθεί σε μεγάλη κλίμακα.

Ανθεκτικό σε νερό, έλαια και υπεριώδη ακτινοβολία

Η ομάδα του Σουμπραμάνιαν στο Όρεγκον έσπευσε να κατοχυρώσει πατέντα για την ανακάλυψη. Λίγο αργότερα, η εταιρεία χρωμάτων εξωτερικού χώρου The Shepherd Color Co. ζήτησε δείγμα της νέας χρωστικής για δοκιμές.

«Μας είπαν αμέσως ότι πρόκειται για εξαιρετικό μπλε, αφού ανακλά τη θερμότητα καλύτερα από ό,τι το μπλε του κοβαλτίου, είναι πολύ σταθερό και προσφέρει πραγματικά έντονο χρώμα όπως το λάπις λάζουλι» λέει ο Σουμπραμάνιαν. Οι δοκιμές της εταιρείας έδειξαν επίσης ότι το YInMn blue αντέχει το νερό, τα έλαια και την υπεριώδη ακτινοβολία καλύτερα από τον ανταγωνισμό.

«Κάνω αυτήν τη δουλειά εδώ και 27 χρόνια, και στο διάστημα αυτό έχουν αξιοποιηθεί εμπορικά μόνο πέντε ή έξι ανόργανες χρωστικές» επισημαίνει ο Τζέφρι Πικ, υπεύθυνος Έρευνας και Ανάπτυξης στη Shepherd.

Μετά τη μεγάλη επιτυχία τους, ο Σουμπραμάνιαν και οι συνεργάτες του έπαψαν να αναζητούν νέα υλικά για τη βιομηχανία ηλεκτρονικών και ασχολούνται πλέον με το χρώμα.

Και έχουν ήδη καταφέρει να επεκτείνουν την παλέτα, αφού η προσθήκη τιτανίου και ψευδαργύρου στο μείγμα δίνει μοβ, ενώ πορτοκαλί και κίτρινο και πράσινο αναμένονται να προκύψουν από άλλους συνδυασμούς.

Στο μεταξύ, το YInMn blue έχει γίνει δεκτό ως έκθεμα από τη Συλλογή Χρωστικών «Forbes» του Μουσείου Τέχνης του Χάρβαρντ.

Πηγή: tovima.gr