Ανατροπές στον τρόπο υπολογισμού και στην απαλλαγή του φόρου κληρονομιάς φέρνει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Διασφάλιση δημοσιονομικής ισορροπίας: Μεταρρύθμιση πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης». Οι νέες διατάξεις που κατατέθηκαν στη Βουλή επηρεάζουν χιλιάδες κληρονόμους και αγοραστές ακινήτων, καθώς περιλαμβάνουν ρυθμίσεις για μεταγραφές ακινήτων στα Κτηματολογικά Γραφεία, υπολογισμό χρεών του θανόντος, ευνοϊκά όρια απαλλαγής και αυστηρότερα μέτρα για τις αγροτικές μεταβιβάσεις. Ας δούμε αναλυτικά τι αλλάζει…

Νέοι κανόνες στις μεταγραφές ακινήτων

Μέχρι σήμερα, οι μεταγραφές συμβολαίων ή άλλων πράξεων που αφορούσαν εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων απαιτούσαν την προηγούμενη υποβολή φορολογικής δήλωσης. Αν δεν είχε υποβληθεί, ο μεταγραφοφύλακας αρνούνταν τη μεταγραφή.

Με το νέο καθεστώς, επιτρέπεται η μεταγραφή ακόμα και αν δεν έχει προηγηθεί φορολογική δήλωση. Σε αυτή την περίπτωση, ο Προϊστάμενος του Κτηματολογικού Γραφείου θα ενημερώνει τη Φορολογική Διοίκηση εντός του επόμενου μήνα, ώστε να γίνει σχετικός έλεγχος. Έτσι, απλοποιείται η διαδικασία μεταγραφής, χωρίς να χάνεται ο φορολογικός έλεγχος από το κράτος.

Η αλλαγή αυτή αναμένεται να επιταχύνει σημαντικά τις μεταβιβάσεις ακινήτων, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις κληρονομιών και δικαστικών αποφάσεων.

Διεύρυνση της απαλλαγής από τον φόρο κληρονομιάς

Το νέο νομοσχέδιο ευθυγραμμίζει τις προϋποθέσεις απαλλαγής από τον φόρο κληρονομιάς με εκείνες του φόρου μεταβίβασης ακινήτου και συγκεκριμένα της πρώτης κατοικίας. Έτσι, οι σύζυγοι και τα τέκνα του θανόντος, που κληρονομούν ακίνητο κατά πλήρη κυριότητα, μπορούν να τύχουν απαλλαγής, εφόσον δεν καλύπτονται ήδη οι στεγαστικές τους ανάγκες.

Πιο συγκεκριμένα, η απαλλαγή ισχύει εάν:

• Δεν διαθέτουν άλλη κατοικία κατά πλήρη κυριότητα, επικαρπία ή οίκηση.
• Δεν διαθέτει τέτοια κατοικία ο/η σύζυγος ή τα ανήλικα τέκνα τους.

Τα τετραγωνικά μέτρα που θεωρείται ότι καλύπτουν τις στεγαστικές ανάγκες διαφοροποιούνται ως εξής:

• 70 τ.μ. για ένα άτομο.
• 90 τ.μ. για άτομα με αναπηρία ≥67%.
• Προσαύξηση κατά 25 τ.μ. για τα 2 πρώτα τέκνα, 30 τ.μ. για το 3ο και κάθε επιπλέον τέκνο.
• 45 τ.μ. επιπλέον για κάθε προστατευόμενο τέκνο με αναπηρία ≥67%.

Η ρύθμιση αυτή εκτιμάται πως θα ευνοήσει πολλές οικογένειες, ιδίως όταν κληρονομούνται κατοικίες μικρής ή μεσαίας αξίας.

Έκπτωση χρεών του θανόντος από την κληρονομιά

Μια ακόμη σημαντική αλλαγή αφορά τα χρέη που βαρύνουν τον αποβιώσαντα προς το Δημόσιο. Πλέον, οι κληρονόμοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση για να εκπέσουν αυτά τα χρέη από την αξία της κληρονομιάς, μειώνοντας έτσι τον φορολογητέο φόρο κληρονομιάς.

Η αίτηση μπορεί να γίνει:

• Έως την οριστική περαίωση της φορολογικής υπόθεσης.
• Εντός 1 έτους από τη στιγμή που το χρέος καταστεί βέβαιο και εκκαθαρισμένο, αν αυτό συμβεί αργότερα.

Σε κάθε περίπτωση, εντός 10 ετών από την υποβολή της δήλωσης (ή από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής, αν δεν έχει υποβληθεί δήλωση).

Η νέα ρύθμιση διευκολύνει τους κληρονόμους που επιβαρύνονται με ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του θανόντος, δίνοντάς τους δικαίωμα απομείωσης του φόρου που καλούνται να πληρώσουν.

Περιορισμοί στις μεταβιβάσεις αγροτικών εκτάσεων

Το νομοσχέδιο βάζει φρένο σε αγρότες που είχαν αποκτήσει εκτάσεις χωρίς φόρο μεταβίβασης και επιχειρούν να τις πουλήσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Πλέον, προβλέπεται:

• Δεκαπενταετής περιορισμός: Απαγορεύεται η μεταβίβαση αγροτικής έκτασης εντός 15 ετών από την αγορά της, αν αυτή είχε απαλλαχθεί από τον φόρο μεταβίβασης.
• Αν γίνει μεταβίβαση εντός 15ετίας, απαιτείται υποβολή δήλωσης και καταβολή φόρου με βάση την τρέχουσα αντικειμενική αξία ή το τίμημα (το μεγαλύτερο εκ των δύο), και με τους συντελεστές που ίσχυαν κατά την απαλλαγή.
• Εάν η αξία τότε ήταν μεγαλύτερη, ισχύει ο υψηλότερος φόρος.

Αυτή η αλλαγή αποσκοπεί στο να περιορίσει τις καταχρηστικές μεταβιβάσεις αγροτικών εκτάσεων που είχαν αγοραστεί με σκοπό την εμπορική αξιοποίηση αντί για καλλιέργεια.

Φόρος κληρονομιάς στην Ελλάδα – Συμπέρασμα

Οι αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο στο φορολογικό πλαίσιο κληρονομιών στην Ελλάδα επηρεάζουν σημαντικά τις διαδικασίες μεταβίβασης και τις υποχρεώσεις των κληρονόμων. Η απλοποίηση της μεταγραφής, η ευρύτερη απαλλαγή από τον φόρο κληρονομιάς, η έκπτωση χρεών και η ρύθμιση για τις αγροτικές εκτάσεις δημιουργούν ένα νέο περιβάλλον πιο δίκαιο, αλλά και πιο ελεγχόμενο.

Εάν βρίσκεστε στη διαδικασία αποδοχής κληρονομιάς ή σκέφτεστε να προχωρήσετε σε μεταβίβαση ακινήτου, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο επαγγελματία στον τομέα του Real Estate στην Ελλάδα. Οι λεπτομέρειες κάθε υπόθεσης διαφέρουν και η σωστή πληροφόρηση μπορεί να σας εξοικονομήσει χρήμα, χρόνο και ταλαιπωρία.