Σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης πραγματοποιήθηκαν το πρωί του Σαββάτου 29 Απριλίου, τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Μαρτυρικής Μνήμης Κωσταραζίου «Μαρτυρική Μνήμη» στο Κωσταράζι.

Πλήθος κόσμου βρέθηκε από νωρίς το πρωί στον Ιερό Ναό Γεννήσεως της Θεοτόκου Κωσταραζίου, όπου πραγματοποιήθηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία ιερουργούντος του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Καστοριάς κ. Καλλίνικου, ενώ ακολούθησε μνημόσυνο στη μνήμη των νεκρών.

Μετά το πέρας της λειτουργίας οι παρευρισκόμενοι μετέβησαν στο προαύλιο του αναστηλωμένου ιστορικού σχολείου του Κωσταραζίου όπου πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση και τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου από τον Μητροπολίτη Καστοριάς κ. Καλλίνικο και τον Δήμαρχο Άργους Ορεστικού, Παναγιώτη Κεπαπτσόγλου.

Μετά τα αποκαλυπτήρια του μνημείου, πραγματοποιήθηκε ομιλία του δημάρχου Άργους Ορεστικού, ο οποίος εξιστόρησε τα γεγονότα που οδήγησαν στο ολοκαύτωμα του χωριού και τη δολοφονία αθώων κατοίκων του, ενώ έκανε μια σύντομή περιγραφή του μνημείου και των συμβολισμών του.

Ο κ. Κεπαπτσόγλου αναφέρθηκε στην καθοριστική για την ανακήρυξη του Κωσταραζίου αλλά και των υπολοίπων έξι χωριών του Δήμου ως Μαρτυρικών συμβολή της ερευνήτριας, πρώην προέδρου Κοινότητας Λάγκας και μέλους της Επιτροπής Μαρτυρικών Χωριών, Μαρίας Παπαϊωάννου καθώς και του προέδρου της Επιτροπής Στέργιου Φιλιάδη.

Παράλληλα, κατά την ομιλία του ευχαρίστησε «τον ακούραστο ιερέα του χωριού Πατέρα Δημήτριο, τον Γιώργο Μπέλλο και τον Γιώργο Σμέρνο, δύο νέα παιδιά με ιδιαίτερες ευαισθησίες και αγάπη για το χωριό τους, τον Νίκο Τόλιο που δυστυχώς δεν είναι πια ανάμεσά μας και τον Γιώργο Νατσούλη για την επιμονή τους από την πρώτη μέρα ανάληψης των καθηκόντων μου, την ιστορικό και πρώην αντιδήμαρχο Άργους Ορεστικού, φιλόλογο ΜελίκαΣανταλίδου, για τη συμβολή τους στη διαδικασία αναγνώρισης του Κωσταραζίου ως Μαρτυρικό χωριό αλλά και την αναστήλωση του ιστορικού δημοτικού σχολείου, την Κοινότητα Κωσταραζίου και τον πρόεδρο Στέφανο Λαμπίδη για την ακούραστη συμβολή του και τον Σύλλογο Διαμαντόνυφες για τη διαχρονική συνεργασία», ενώ ιδιαίτερη μνεία έκανε στα μέλη και κυρίως τον πρόεδρο του νεοσύστατου Πολιτιστικού Συλλόγου Κωσταραζίου, Λευτέρη Βολογιάννη.

Τέλος απηύθυνε ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους κατοίκους του Κωσταραζίου που με τις μαρτυρίες τους και τα ιστορικά στοιχεία που κατέθεσαν, αλλά και τη δύναμη και τη θέληση της ψυχής τους, συνέβαλλαν στην εκπλήρωση αυτού του μεγάλου εγχειρήματος.

Κλείνοντας τη συναισθηματικά φορτισμένη ομιλία του ο κ. Κεπαπτσόγλου ανέφερε πως «ευλαβικά σήμερα στεκόμαστε εδώ και με πραγματικό δέος αποτίουμε τον ελάχιστο φόρο τιμής σε αυτούς που με το αίμα τους σφράγισαν αυτή τη θηριωδία. Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να ξεχάσουμε τη μαύρη αυτή σελίδα της Ιστορίας μας. Το οφείλουμε στους νεκρούς μας, έχουμε υποχρέωση στις επόμενες γενιές».

Της ομιλίας ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τους επισήμους, ενώ ξεχωριστή στιγμή αποτέλεσε η κατάθεση στεφάνων από επιζώντες του ολοκαυτώματος οι οποίοι χειροκροτήθηκαν από τους παρευρισκόμενους.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, Γιώργος Κασαπίδης, η Αντιπεριφερειάρχης Καστοριάς, Δέσποινα Κοζατσάνη, η πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου, Κάλι Κυριακίδου, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Άργους Ορεστικού, Αλέκος Καράτζιος, οι αντιδήμαρχοι Χρήστος Εμμανουήλ, Τριαντάφυλλος Τσιόλας και Φώτης Τατσίδης, ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Κωσταραζίου, Στέφανος Λαμπίδης, ο αντιδήμαρχος Καστοριάς Σωκράτης Πέλκας, οι υποψήφιοι βουλευτές με την Ν.Δ. Καστοριάς, Μαρία Αντωνίου, Αγνή Κανδύλη και Ζήσης Τζηκαλάγιας, οι υποψήφιοι βουλευτές με τον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Καστοριάς, Κώστας Γιαγκόπουλος και Ολυμπία Τελιγιορίδου, η υποψήφια βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής Καστοριάς, Αθηνά Τσαλουκίδου, ο υποψήφιος δήμαρχος Καστοριάς Γρηγόρης Γρηγοριάδης, εκπρόσωποι των Στρατιωτικών, Αστυνομικών και Πυροσβεστικών αρχών του τόπου, εκπρόσωπος του Συλλόγου Κωσταραζινών Νέας Υόρκης «Ο Άγιος Δημήτριος» και του Συλλόγου Κωσταραζινών Θεσσαλονίκης «Ο Σταυρός», ο Γυναικείος Σύλλογος “ΔΙΑΜΑΝΤΟΝΥΦΗ” Κωσταραζίου και εκπρόσωποι του Συλλόγου Α.Γ.Σ. «ΠΑΟΚ Κωσταραζίου».

Λίγα λόγια για το μνημείο

Η «Μαρτυρική Μνήμη» είναι το μνημείο των Μαρτυρικών Χωριών του Δήμου Άργους Ορεστικού στο Κωσταράζι. Είναι ο τόπος μνήμης, κατάνυξης και σεβασμού για όλους που θανατώθηκαν και βασανίστηκαν από την εκτέλεση ανόσιων εντολών.

Το μνημείο είναι φτιαγμένο με απλότητα αλλά και λογισμό. Είναι λιτό και χωρίς εντυπωσιασμούς. Είναι η σύνθεση που θα δεσπόζει σε λίγο καιρό εκτός από το Κωσταράζι, στον Μαρτυρικό Τόπο του Γέρμα, της Λάγκας, του Μελανθίου και της Νίκης.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα μνημεία αυτά χρηματοδοτήθηκαν από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας μέσω του «Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον», μια χειρονομία με στόχο να φωτιστεί ένα ιστορικό βάρος, που από γερμανικής πλευράς και για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν είχε υπάρξει επεξεργασία του, αλλά και για να ενισχυθούν έντιμα, ειλικρινά και μακροπρόθεσμα οι διμερείς σχέσεις.

Το κυρίως σώμα του μνημείου είναι δύο άνισες γκρι μαρμάρινες στήλες πάνω στις οποίες στηρίζεται ένας ισομεγέθης, μεταλλικός, οξειδωμένος Σταυρός. Το Μάρμαρο συμβολίζει τη δύναμη και την αντοχή στις δυσκολίες και τις ασχήμιες του κόσμου και κρατάει μέσα του όλη τη Σοφία του χρόνου που τη σκλήρυνε και την κατέστησε αμετακίνητη από τα στοιχεία της φύσης.

Ο Σταυρός είναι το πιο χαρακτηριστικό σημείο του πόνου. Είναι ο θάνατος στη μάχη για την προστασία των ανθρωπίνων ιδεωδών και ιδανικών. Είναι η μάχη για κάθε ιερό σκοπό. Είναι ο καθαγιασμός του τόπου και των ανθρώπων, γιατί μέσα από το μαρτύριο, τη φωτιά και την ταφή έρχεται η Ανάσταση.

Παράλληλα, συμβολίζει στις τέσσερις γωνίες του τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, στα οποία σκόρπισαν οι κάτοικοι για να σωθούν, να καταφέρουν να ζήσουν αλλά ποτέ δεν έσπασαν τη σύνδεση με το κέντρο της ζωής τους, επιστρέφοντας στον τόπο που αγαπούσαν. Από την άλλη πλευρά, ο Σταυρός είναι η μόνιμη επίκληση στη Θεία Βοήθεια, που χωρίς αυτήν η ζωή δεν μπορεί να υπάρξει. Είναι η ελπίδα που κρατά τον Έλληνα ζωντανό. Ο Σταυρός είναι το κυρίαρχο σύμβολο της Ζωής.

Η Σκουριά που σκεπάζει το μέταλλο δείχνει τη θλίψη και τη διάβρωση, την φθορά που υπέστη ο τόπος και οι άνθρωποι του από τη διάθεσή του κατακτητή να  καταστρέψει. Έπεσε σαν Πληγή πάνω στη γη με όλη του τη μανία να εξαφανίσει κάθε τι ζωντανό αλλά και άψυχο. Να μην αφήσει πέτρα πάνω στην πέτρα. Το Κόκκινο χρώμα της σκουριάς είναι το αίμα των αθώων ανθρώπων που χύθηκε άδικα. Η παλιά σκουριά συμβολίζει την επιθυμία όλη η θλίψη και τα τραγικά γεγονότα να μείνουν στο παρελθόν και να μην πονάνε πια. Όμως η γνώση να βρίσκεται εκεί, να παραμένει και να επιμένει ώστε η Σοφία της να κυριεύσει κάθε νου και ψυχή για να μη συμβεί ποτέ ξανά παρόμοια καταστροφή. Πουθενά στον κόσμο.

Γύρω από το μνημείο, τέλος, δεν υπάρχει κανείς περιορισμός ώστε οποιοσδήποτε επιθυμεί να μπορεί να το πλησιάσει και να αποτίσει φόρο τιμής ελεύθερα.