Μυθική προσωπικότητα ο Νικόλαος Μουτσόπουλος. Αναγεννησιακός homo universalis. Ερωτευμένος με την αρχιτεκτονική παράδοση διέθετε το χάρισμα να σου μεταλαμπαδεύει αυτόν τον έρωτα, να σου ανοίγει διάπλατα τις μυστικές πύλες που οδηγούν στην αποκάλυψη της σοφίας και της αξίας της πολιτισμικής παράδοσης, ιδίως της μεταβυζαντινής Μακεδονικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Αυτοχαρακτηρίζονταν άλλωστε «Μακεδών εξ Αρκαδίας».

Ένθερμος φίλος της Καστοριάς συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάδειξη του Ιστορικού της Κέντρου και κυρίως μας κάλεσε πλάι του να συνοδοιπορήσουμε στα καλντερίμια της και να την λατρέψουμε κι εμείς μαζί του.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1927 , με καταγωγή από τη Στεμνίτσα της Αρκαδίας. Σπούδασε στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπου εισήχθη πρώτος. Καθηγητές του υπήρξαν οι «θρυλικοί» Δημήτρης Πικιώνης, Νίκος Εγγονόπουλος και ο Νίκος Χατζηκυριάκος – Γκίκας.

Καθηγητής έγινε στα 31 του χρόνια διδάσκοντας στην τότε νεοσύστατη  Αρχιτεκτονική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης.

Υπήρξε πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ το 1963 και ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές Αρχαιολογίας στη Σορβόννη και στο Institut d’ Art et d’ Archéologie.

Τιμήθηκε ως “Μέγας Άρχων Δεπουτάτος, “τῆς καθ᾽ἡμᾶς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας”, του Οικουμενικού Πατριαρχείου (19.3.1967).Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (1980), της Academia Pontaniana της Νεαπόλεως (Ιταλίας) (1981), Ξένος Εταίρος της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών της Σόφιας (1985). Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Kliment Ohrinski της Σόφιας (Βουλγαρία) (1990), του Πανεπιστημίου Paisii Hilandarski του Plovdiv (Φιλιππουπόλεως) (2010), του Πανεπιστημίου Άγ. Κύριλλος και Μεθόδιος του Veliko Târnovo (Βουλγαρία) (2015) και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (2015).

Διετέλεσε επίτιμος πρόεδρος του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του ΑΠΘ ενώ του είχε απονεμηθεί το χρυσό μετάλλιο του ιδρυτή της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών, Marin Drinov (1985) και τo αργυρό μετάλλιο της Αssociation Espaniola de les Castillos.

Χάσαμε σήμερα τον Μεγάλο μας Δάσκαλο και τον ακριβό μας φίλο. Έχασε η Καστοριά τον ζηλωτή προστάτη της. Έχασε η Ελλάδα έναν αληθινό Ευπατρίδη που ράντισε με τον πνευματικό και φυσικό του ιδρώτα τα βουνά και τις φρυκτωρίες της, τα ερημοκκλήσια και τις λαμπρές βασιλικές της.

Να είναι ελαφρύ το χώμα της Μακεδονικής γης που θα  δεχτεί στην αγκαλιά της αυτόν τον μεγάλο «Μακεδόνα εξ Αρκαδίας».

Καλόν Παράδεισο καλέ μου Δάσκαλε και Φίλε.